User:Ak.patiala/sandbox

This is the user sandbox of Ak.patiala. A user sandbox is a subpage of the user's user page. It serves as a testing spot and page development space for the user and is not an encyclopedia article. Create or edit your own sandbox here.

Other sandboxes: Main sandbox | Template sandbox

Finished writing a draft article? Are you ready to request review of it by an experienced editor for possible inclusion in Wikipedia? Submit your draft for review!

foPsk^Bksk gqpzX foPsk^Bksk gqpzX wB[Zy d[nkok f;ois nfijk gqpzX j?, fijVk T[;B{z fJe ;wkfie gqkDh pDkT[D ftZu nfjw o'b fBGkT[Adk j?. ;wki B{z ;zrfms gqpzX ftZu ubkT[D bJh fJ;dh wjZstg{oB G{fwek j?/. wB[Zyh ftek; d/ tZy^tZy gVktK s/ wBZ[y dh p[ZXh d/ ftek; Bkb fJ;dk ;o{g th pdbdk fojk j?. gfotko s/ ftnkj fJ;d/ w{b X[o/ jB. ftnkj gqpzX d[nkok n"os s/ wod ;wkfie fJekJh ftZu pZM e/ gfotko B{z nZr/ s'oB dk ekoi eod/ jB. tZy^tZy gVktK s/ ftnkj dk ;o{g th pdbdk fojk j?. nkozGe gVkn ’s/ N'bh ftnkj gqufbs ;B ns/ fbzr G'r tofis BjhA ;h. wkfgnK s/ pZfunK, G?D^GoktK ftZu y[ZbQ/ nkw fbzr ;pzX ;B. fJj tfjPs :Z[r dk f;yo ;h. ijkbs :[Zr ftZu G?D^GoktK s/ wkfgnK s/ pZfunK ftZu fbzr G'r dh wBkjh eo fdZsh rJh. fJE/ i'Vk ftnkj gqufbs j'J/. fJ; s'A nZr/ ;fGne :[Zr ftZu fJZe gsh^gsBh ftnkj B{z wBI{oh fdZsh rJh, fi; ftZu ftnkj gqpzX ftZu pZM/ Bo^Bkoh s'A fpBK fe;/ j'o Bkb ;pzXK dh fJIkIs BjhA ;h s/ fJ;dh T[bzxDk eoB tkb/ B{z ;fGne dkfJo/ s'A pkjo oZfynk iKdk ;h. ;fGne :[Zr ftZu nk e/ ftnkj ns/ gfotko dk fJe ;zrfms s/ ;üuZik ;o{g fBPus j'fJnk s/ fJ: ;zrfms gqDkbh ti'A jh foPsk^Bksk gqpzX j'Ad ftZu nkfJnk. fJjBK foPfsnK B{z fBGkT[D ftZu n"os w'joh G{fwek fBGkT[Adh j??. fJjBK dk nkXko nkofEesk j'D ekoD th n"os dh ;fEsh d[i?b/ gZXo dh ojh j?. n"os fJBQK foPfsnK B{z ekfJw oZyD bJh eJh ;wM"s/ th eodh j?. gzikph ;fGnkuko ftZu fJjBK foPfsnK dk pj[s wjZst j?. e'Jh th wB[Zy fJBQK foPfsnK s'A ftotk BjhA ofj ;edk. fJBQK B{z j/m fby/ nB[;ko ;wfMnk ik ;edk j?L^ g/e/ gfotko Bkb ;pzfXs foPs/ Xh^pkg foPsk foPsk^Bksk gqpzX ftZu e[M foPs/ n"os s'A tZvh T[wo d/ j'D eoe/ T[; T[go nkgDk nfXeko iwkJh oZyd/ jB s/ T[;B{z ;hws dkfJfonK ftZu pzBQ fdzd/ jB. fJBQK dkfJfonK ftZu pZfMnk n"os wB jw/Pk ;zskg jzYkT[Adk fojk j? fit/A pkg dk Xh Bkb foPsk. irhodkoh gqpzX ftZu pkg xo dk wkbe j?. fJ;/ gdth nXhB T[j Xh T[go th nkgDk j[ew ubkT[Adk j? s/ Xh dk T[; d[nkok fyZuh bhe s'A gko ikDk fpbe[b BjhA GkT[Adk. nfijk j'D s/ T[;B{z nkgDh j/mh bZrdh j? ns/ fJzIs fwZNh ftZu o[bdh ikgdh j?. fJ; bJh wod d[nkok pDkfJnk frnk ;wkfie gqpzX e[Vh B{z pugB s'A jh dkfJfonK ftZu ;hws ofjDk f;ykT[Adk j?. nkofEe s"o s/ gokfBoGo j'D eoe/ Xh bJh pkg jh xo^tko bZGdk j?. pkg Xh dhnK ;[Zy ;j{bsK B{z fXnkB ftZu oZydk j'fJnk uzrh nkofEesk tkbk to bZGdk j? ukj/ T[j Xh d/ w/u dk Bk jh j't/ go Xh B{z jkD d/ to dh Io{os j?. uzrh nkofEesk ekoB jh uzrk xo s/ to d't/A bZG/ ik ;ed/ jB go pkg th eJh tko nkgDh nkofEe ;fEsh ekoB wIp{o jz[dk j?. T[j eJh tko nkgDh Xh dk w[Zb dk ;ke th eodk j?. nDi'V to ekoB Xh ;zskg jzYkT[Adh j? s/ NZfgnK okjhA T[;dh nfijh ;fEsh dk fJIjko j'fJnk j?. NZfgnK okjhA T[j w{e ftdo'j th ikoh oZydh j? go pj[sk ;fEsh s/ o[dB jh j? feT[Afe c?;bk b?D dh Pesh sK wod d/ jZE ftZu j?. T[j sK pkg nZr/ fwzBsk^sob/ jh eo ;edh j? go nzs B{z eoBh pkg B/ woIh jh j? go ekfte UjfbnK okjhA T[j pkg dk fto'X th eodh j?. T[j pkg B{z dwK dk b'Gh efjzdh j?, fi;B/ nkgDh Xh dk w[Zb tZfNnk j?. ekbk tko Bk ;j/VhA w/o/ pkpbk xo dk wkb vo{ HHHHHHHHHHHHHHH Uj xo N'bh pkpbk fiE/ fbZgD/ Bk g?D pB/o/ gzi ;" frDk fbnk wkfgnK

[Zsh gJh d/ f;ojkD/ foZS pzfBQnk

HHHHHHHHHHHHHHHHHHH t/ s{z j' frn?A dwK dk b'Gh i'Vh Bk pDkJh pkpbk Xh w'oBh x[Zr{ d/ bV bkJhA s/ok w/ok t?o pkpbk go nzs B{z nkgDh ;wkfie ;fEsh ekoB T[;B{z pkg dh woIh B{z jh ;thekoBk g?Adk j? s/ T[j fJ;B{z nkgDh j'Dh pDk b?Adh j? feT[Afe nDi'V to B{z SZv e/ tkg; th BjhA ik ;edh s/ ftnkjh e[Vh dk g/e/ p?mDk b'e wkB; B{z gqtkB BjhA s/ SZ[NV n"os bJh fes/ e'Jh ;fseko GktBk BjhA jz[dh , fJ; bJh T[j efjzdh j?L^ s/oh t/ ;j/V pkpbk w?E'A jkfJ fBzfdnk Bk ikJ/ pkg Bkb T[;dh GktBkswe ;KM th jz[dh j? s/ nkofEe Pesh pkg d/ jZE j'D eoe/ T[j pkg s'A gdkoEK dh wzr eodh j?, ;j[o/ xo ftZu pkg B{z fe;/ rZb'A BhtK j[zdk BjhA d/yDk ukj[zdh. fJ; bJh efjzdh j?L^ gzi N{wK gk d/ pkpbk e'Jh nky/ Bk BzrK dh Xh ikt/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ezvh, fpzdh s/ izIhoh, BZE, wSbh gzi/ N{wK gk dhA pkpbk nkofEesk jo foPs/ B{z gqGkfts eodh j?. nkofEesk ekoB foPfsnK ftZu T[sko^uVkn nkT[Ad/ ofjzd/ jB. fJ; bJh pkg th Xh dh pj[s wzr ekoB d[yh j[zdk j? sK T[j itkp ftZu efjzdh j?L^

kck pzBQ e/ ewkfJnk xo s/o/

w/ok d/D d/ d/ pkpbk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH b'GD j' rh pZuhJ/ XB b? rh i[ZshnK ftZu gk e/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH i[Zsh MkV e/ bzx{rh do s/ok eow gSkDhA pkpbk pkg IwhB dk wkbe j'D eoe/ gdkoEK dh wzr th pkg nZr/ jh eodh j? s/ eJh tko pkg d[nkok xZN dki fdZs/ ikD s/ fPetk th eodh j?. uzrk xo^to Bk bZGD s/ th fPekfJsK eodh j?. t/ w?A o'V u[rfDnK d/ ftnkjh s/ok w/ok t?o pkpbk HHHHHHHHHHHHHHHHHH fJe uoyk ;zd{e dhnK cZNhnK s?A eh w?B{z fdZsk pkpbk Xh, nkgD/ g/e/ gfotko s'A g{oh fIzdrh e[M Bk e[M gdkoEe ;j{bsK dh nk; oZydh j? s/ g/e/ th T[;B{z fsZE^fsT[jko ;w/A fdzd/ ofjzd/ jB. tho d/ xo g[Zs j'D s/ th pkg T[;B{z s'jc/ ti'A wZM fdzdk j? Gkt wkg/ Xh B{z g{oh fIzdrh e[M Bk e[M fdzd/ ofjzd/ jBL^ pkg{ wZMhnK d/ ;zrb cVkt/ tho xo g[Zs izfwnk ukj/ T[j nkgD/ pkg d[nkok uzrk xo^to Bk bZGD s/ w{e ftdo'j th eodh j? go g/fenK Bkb T[;dh GktBkswe ;KM j?, fJE/ e'Jh B'e^M'e, sknB/^fwjD/ BjhA ;r'A fdbK dh ;KM j?. T[j nkgD/ g/fenK B{z ;j[o/ xo M[fenk BjhA d/yDk ukj[zdh j? jw/Pk nkgD// g/ehA ;[Zy j'D dhnK ;[ZyK ;[ydh ofjzdh j?. pkg nZr/ T[j e[nkoh oZyD bJh fwzBsK th eodh j?, T[;B{z g[ZsK tKr ezw eoB dk bkbu th fdzdh j?. fJ;dk fJe ekoB wodkt/A gqpzX ekoB p/rkB/ gfotko ftZu gsh ;kjt/A gqtkB g?D dk s"ybk th j?. fJ; bJh nfijhnK ;zGkth w[PfebK s'A okjs bJh e[nkoh ofjDk ukj[zdh j?. fJ; bJh g/e/ xo ofj e/ fwjBs^w[PZes tkbk ezw eoBk th wBI{o j?. d{ik ;j[o/ xo ftZu ;ko/ jh fprkB/ j[zd/ jB, T[E/ T[;dh GktBkswe ;KM BjhA, fJ; bJh th T[j e[nkoh ofj e/ fInkdk fwjBs eoB B{z th fsnko jz[dh j?L^ jb tkj{zrh tZY{zrh BZe/ s/o/ oZy b? e[nkoh pkpbk HHHHHHHHHHHHHHHHHH g[Zs pD e/ ewkT[A xo s/o/ oZy b? e[nkoh pkpbk T[j g[Zs tKr ewkJh dk ;kXB pD e/ ofjDk ukjz[dh j/ Bk fe wkfgnK T[go p'M pD e/ go pkg th ;wki dh uZbh nkT[Adh ohs nB[;ko T[;B{z xo BjhA fpmk ;edk. fJ; bJh T[;B{z th gsk j? fe pkg B/ T[;B{zz ftnkj[Dk jh j?, sK jh pkg nZr/ ;'jD/ to bJh fwzBsk eodh j? s/ pkg d[nkok bZG/ to B{z jh ;theko th eo b?Adh j?. G?D^Gok dk foPsk G?D^Gok dk foPsk fInkdk fBZx s/ w'j Gfonk j?.fJ; foPs/ ftZu fdbh ;KM j?. G?D th nkgD/ Gok T[s/ nkgDk g{ok jZe ;wMdh j?. Gok, pkg tKr T[; T[s/ nkgDk j[ew BjhA ubkT[Adk T[j sK nkg j[ew dh gkbDk eoB tkbk j?. G?D d/ jo d[Zy^;[Zy ftZu Bkb yVdk j?. wK^pkg s'A pknd Gok th T[;d/ g/fenK dh EK jz[dk j?. nkgDh d[i?bh ;wkfie ;fEsh ekoB th Gok d/ j'D s/ nkgD/ nkg B{z ;[oZfyns ;wMdh j?. wod gqXkB ;wki j'D eoe/ th Gok xo dh Io{os j?. T[; Bkb tzP nZr/ s[odk j?. y/sh gqXkB ;wki eoe/ th wodK dh fInkdk b'V jz[dh j?, fJ; bJh d' GoktK s/ gzi GoktK dh ebgBk th ehsh rJh j?. fJe dk j'Dk sK pj[s jh Io{oh j?, Gok Bkb jh g/e/ jB. fJe Gok j'D s/ th T[j Gok tkjohnK G?DK Bkb'A nkgD/ nkg B{z T[uk wfj;{; eodh j?. fJ;bJh tko^tko oZp e'b'A Gok j'D dhnK ;[ZyK ;[ZyhnK jB. tho dh ;jz[ T[; bJh ;G s'A T[go j[zdh j?. fJe tho d/JhA t/ oZpk ;j[z ykD Bz pVk fuZs eodk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fJe tho d/JhA t/ oZpk w/o/ ;koh T[wo d/ wkg/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fJe tho oZp B/ fdZsk d{ik y/vdk uoQh ’u'A fEnkfJnk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH thoK tkbhnK d/ edo pE/o/ fJe tho d/JhA t/ oZpk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH gzi tho wZf;nk uZb/ gZrK yZNhnK s/ t/yD iZNhnK G?D, Gok dhnK f;csK eodh BjhA EZedh. T[j T[;B{z T[uh gdth s/ ebgdh j?, feT[Afe fJ; Bkb T[;dk f;o th wkD Bkb T[uk j' iKdk j?. G?D dk Gok bJh fgnko fJzBk r{jVk j? fe T[;B{z Gok d/ bzxD Bkb e"Vh fBzw B{z gsk;/ bZrd/ gqshs jz[d/ jB, Gok XBhJ/ dk p{Nk j? fi; dh tkPBk b?D bJh d{o'A^d{o'A b'e nkT[Ad/ jB. fJj ;G T[;dh ebgBk j?, fJ; soQK eoe/ T[j nkgD/ Gok B{z ;G s'A T[go, ;G s'A ;'jDk, uzrk pDk fdzdh j?, fJj T[;dk nkgD/ Gok bJh fgnko jh j?. Gok dk E'VQk fijk dod th ;jkfonk BjhA iKdk. tho gZuhnK fgzvK dk gNtkoh X[Zg ’u IwhB fwDdk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH nkj b? Ssoh pfj ik t/ thok Skt/A s/oh EK s/ w?A fwDdh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/ok tho XBhJ/ dk p{Nk nkT[Ad/ iKd/ b?D tkPBk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

EkD/dko d/ pokpo vfjzdh e[o;h w/o/ tho dh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/ok tho Bh itkJh EkD/dko dk vZp ftZu oZy/ p'sbK T[j ;j[o/ xo p?mh tho dhnK T[vheK eodh j? s/ ;Z; B{z th Gok d/ nkT[D s/ uzrk ftjko eoB bJh f;ckoP eodh j?. Gok d/ nkT[D s/ T[;dk f;o ;j[o/ xo ftZu wkD Bkb T[uk j' iKdk j?. y[Ph ftZu Xosh d/ g?o BjhA bZrdk. fJ;soQK Bkb dokDhnK^imkDhnK T[go th nkgDk gqGkt gkT[Dk ukj[zdh j?. pj[s/ NZg/ G?D d[nkok jh ej/ rJ/ jB, Gok sK fes/^fes/ jh p'bdk j?. T[j th nkgD/ G?D dh jo w[;hps ftZu ;j[o/ xo T[;d/ jZe ftZu yVQdk j?.

Z;/ d[ZX B{z ikr Bk bkJhA

nZi w/ok tho nkT{rk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH p'sk pzBQ d/ ;otDk thok w[zBhnK ozrhb rZvhnK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH wZEk N/edk nzwk dhJ/ ikJhJ/ p'sk G?D/ c/o pzB d{z HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH id'A d/y fbnk tho dk p'sk wZb tKr{z g?o Xodh T[j nkgDh wK B{z fsZE^fsT[jko w"e/ ;w/A f;o G/iD bJh efjzdh j? s/ i/ tho fe;/ ekoB d/o Bkb nkT[Adk j? sK T[; Bkb frbk th eodh j? s/ uzd uVQ frnk shnK d/ fdB B/V/ G/ihA wkJ/ w/o/ tho B{z HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH j[D feT[A nkfJn?A t/ p/Powk thok shnK tkbh shi bzxrh G?D^Gok dk foPsk pVk jh fBZxk s/ fwmk; tkbk j?. Gok d[nkok G?D dh IwhB ;zGkbh j'D eoe/ T[j T[; s'A gdkoEK dh wzr th eodh j? s/ nfijk nkgDk jZe th ;wMdh j?. T[j nkgD/ Gok B{z IwhB dk nfj;k; eotk e/ rfjfDnK dh wzr th eodh j?. s/oh eZ;h s/ IwhB pE/oh gzi N{wK gk d/ thoBk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/ok nko;h fpBk jZE ykbh thok t/ w[oZp/ tkfbnk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH p{oh wZM d/ T[dkb/ j'JhJ/ tho xo g[Zs izfwnk pkg s'A pknd Gok jh T[;B{z gdkoEe ;[Zy w[jZJhnk eotkT[Adk j?. G?D^Gok d/ foPs/ ftZu th nkofEesk dk dyb jz[dk j?. d' GoktK ftZu'A fijVk tZX fdzdk j?, T[;B{z fInkdk uzrk ;wMD bZr iKdh j?. fiZE/ e[M fwbD dh nk; j't/, T[; Gok Bkb tX/o/ tosD B{z soIhj fdzdh j?. ;j[o/ xo ftZu uzrh ;fEsh Bk j'D eoe/ th T[;B{z GoktK tb'A jh nk; jz[dh j?. fJ; bJh foPs/ ftZu th fes/ Bk fes/ ;[nkoE nk iKdk j? tZv/ tho s'A fBZso frnk S'Nk gZuhnK dh gk frnk wSbh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH tZv/ tho dh ephbdkoh Gkoh S'N/ tZbhA nktK iktKr/ xo ftZu fJeZbh G?D j'D eoe/ T[; Bz{ fInkdk dh wzr eodh j?. T[; dhnK fInkdk wzrk s'A nZfenk Gok th fes/^fes/ itkp fdzdk j?L thok eZbhU G?D xo s/o/ fNeNK dh wzr/ e[Vsh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH eZbh G?D Bk fe;/ d/ xo j't/ fNeNK dh wzr e[Vsh fJ; gk;/ sK G?D Gok s'A wzr e/ e[M Bk e[M b?Adh j? go Bkb jh T[;B{z Gok dh th nkofEe ;fEsh dk nfj;k; j[zdk j?. Gok Bkb fdbh ;KM j'D eoe/ T[;B{z d[yh th BjhA d/y ;edh. Gshi/ d/ iBw ;w/A i/eo Gok T[;B{z e[M wzrD bJh efjzdk j? sK T[j T[;B{z nkgD/ woIh nB[;ko fizBk ;odk j?, d/D bJh efjzdh j?L^ e[M wzr b? S'NhJ/ G?D/ tho xo g[Zs izfwnk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w{zj'A wzfrnk dkB Bh b?Dk

odk ;' d/ d/ thoBk

fizBh d/o sZe tho ftnkfjnk BjhA jz[dk, G?D dk T[; T[go g{ok jZe j[zdk j? go Gok d/ ftnkj ikD pknd GoikJh dk th nkgD/ gsh T[go jZe jz[dk j?. T[;B{z Gok dk fgnko xN frnk bZrdk j?. xo ftZu GoikJh dh th g[ZS^gqshs j'D bZrdh j?. G?D d/ e[nkoh j'D eoe/ jo uhI BDd^GoikJh ftZu tzvh iKdh j? go T[;d/ ftnkjh ikD pknd e/tb GoikJh dk jh jZe ofj iKdk j?. G?D^Gok d/ ;ztkd ftZu'A nfijh ;fEsh gqsZy Ikjo jz[dh j?L^ G?DK s'o e/ fezBk e[ XB i'fVnk

Zu dZ;hA w/fonk thoBk

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH s/oh Gkp' B/ uzr/ fdB eZN bJ/ XB d/ eh rZv/ i'V bJ/ BDd Bkb'A GoikJh dh f;cs pj[s xZN ehsh rJh j?, fiE/ fes/ T[;dh skohc j'Jh j?, T[E/ th Gok Bkb jh i'Vh rJh j?. Gok s'A fpBK GoikJh dh th e'Jh j'Ad BjhA. nfijk n"os dh d[i?bh ;fEsh ekoB j?, fiE/ n"os dh gSkD T[;d/ gsh ekoB jh jz[dh j?. T[;dh ;[zdosk dh fPcs ehsh rJh j? sK T[j ‘tho dh w/w’ j? Gkt Gok dh gsBh ;'jDh j?. fJ; Bkb Gok dh uVQs j[zdh j?, fi;B/ ;'jDh w/w Bkb ftnkj ehsk j?. T[j th T[; ;w/A id'A fe;/ B{z S/sh^S/sh ;ke BjhA j[zdk ;h, ;'jDh xo tkbh fwbDk pjkdoh th j? s/ Gok dk n;o^o;{y th. ;'jDh gsBh fwbDk sK B;hp ;wfMnk iKdk ;h. w[zvk fgSb/ iBw dk ;kX{ skjhTA[ ;'jDh ozB b? frnk nfijh ;fEsh ftZu ‘tho dk w/w’ Gkt ;'jDh gsBh ftnkj fbnkT[Dk T[;dh tfvnkJh jh j?L^ w/o/ tho dh w/w B/ nkT[Dk

VeK ;kc eo'

GoikJh B{z sK T[j ‘tkV dk Mkcak’ efjzdh j? fe fi;B/ nk e/ T[jBK d/ xo ftZu dokV gtk fdZsh j?. T[;B{z ikgdk j? fe T[;dh Gkph jh Gok B{z T[; Bkb tosD s'A s/ gdkoE d/D s'A o'edh j?, fJ; bJh tko^tko efjzdh j? fe xo T[;d/ tho dk bZrDk j?, fJ; bJh T[j sK i; yZN ;edh j?. T[j Gok B{z th Gkph d/ nky/ bZr G?D Bkb'A foPsk Bk s'VB bJh I'o gkT[Adh j?. ukj/ ;kok d'P GoikJh dk th BjhA jz[dk go T[;B{z jh e;{otko mfjokfJnk iKdk j? feT[Afe ‘skVh fJe jZE Bkb BjhA tidh’ d/ w[jkto/ nB[;ko foPs/ ftZu yNk; nkT[D dk ekoB d'jK fXoK dk jh j[zdk j?. G?D gfjbK tKr jh Gok T[s/ nkgDk jZe ;wMdh j? s/ GoikJh dk th ;j[o/ xo ftZu gsh s'A fpBk e'Jh okidko BjhA jz[dk. fJ; ekoB d'jK ftZu Jhoyk tXdh iKdh j?. T[;B{z GoikJh jw/Pk tho B{z e[M d/D s'A o'eD tkbh bZrdh j?L^ tho wZMhnK d/ ;zrb cVkt/ Gkp' gkt/ wZE/ fsT[VhnK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH i; yZN tZvhJ/ GoikJhJ/ xo w/o/ tho dk bZr[{ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH G?DK tork ;ke Bk e'Jh N[ZN e/ Bk pfjihA thoBk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH id'A uzdo/ xoK dhnK nkJhnK G?DK Bkb'A GkJh s'V b/

j[o/ xo p?mh g/fenK tb'A ;[Zy ;[B/j/ dhnK T[vheK eodh j? go id'A Gok tb'A e'Jh ;[B/jk BjhA nkT[Adk sK T[;B{z fJj th wfj;{; jz[dk j? fe ftnkj/ ikD eoe/ Gok G?D s'A d{o j' fojk j?. Gok d[nkok nDfvZm ehs/ ikD s/ Gok Bz{ sknB/ th wkodh j?. eJh tko Gok th wIp{o jz[dk j? go eJh tko nkgDh rbsh th nkgDh gsBh f;o wVQ fdzdk j?.

fuZmh gk d/ ;otDk thok G?D gqd/;D B{z HHHHHHHHHHHHHHHHHHH s/oh Gkp' gkT[D Bk d/t/ fuZmhnK dh vke Go fdnK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fuZmh fby w[zfvnK ftZu pfj e/ Gkp' fejVk wro fco/ Gok, wod j'D eoe/ xo s'A pkjo ik e/ th G?D B{z ;[y^;[B/jk G/i ;edk j? go fJE/ th d'Ph n"os B{z jh mfjokfJnk frnk j?. Gkt/A T[j nkgDh gsBh dh fJe Bk ;[Ddk j't/ go Gkph d[nkok o'e/ ikD dk ;ze/s j?. fJj th wod gqXkB ;wki dh ukb j?, fi; ftZu r[Bkjrko n"os jh wzBh iKdh j?. ukj/ e[M jZd sZe o'eD ftZu GoikJh dk jZE th j' ;edk j? go ;kok d'P jh T[; f;o gk fdZsk iKdk j?. pj[s xZN EK T[;B/ Gok B{z rbs wzfBnk j? BjhA sK jo EK Gkph B{z jh e;{otko wzBdh j?. go fco th T[j Gok Bkb nkgD/ foPs/ dh fBZx B{z xNkT[Dk BjhA ukjz[dh. tho B{z nkgD/ ;j[o/ nkT[D bJh efjzdh j? feT[Afe Gok Bkb jh T[;dk wkD j?. ;j[o/ xo ftZu d[y^sebhc dk o'Dk Gok e'b jh o'Adh j?. fuZNk u"Asok r[bkph ezXK w/ohnK t/yhA thok G[Zb Bk ikJhA HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ghjVh T[s/ pfj ik thoBk

Z; uzdoh d/ o[dB ;[DktK.

G?D^Gok dk foPsk Bjz[^wk; dk foPsk j?. ukj/ eJh tko nkfoEesk ekoB foPs/ ftZu fcZe g? iKdh j? go fJj foPsk S/sh s'fVnk N[ZND tkbk BjhA. G?D, ;j[o/ xo ftZu th tho dh fe;/ soQK dh jZse podkPs BjhA eo ;edh. tho bJh nkg jo d[Zy^sebhca ;fjD bJh fsnko j' iKdh j?L^ w/o/ tho B{z wzdk Bk p'bhA w/oh Gkt/A ikB eZY b? fJj foPsk nzs sZe ekfJw ofjzdk j?. G?D^Gok ftZu nZr/ fJj foPsk pZfunk okjhA ubdk ofjzdk j?. Gok^Gok dk foPsk wZXekbhB ikrhodkoh ;wki ftZu Gok^Gok dk foPsk th pj[s wjZstg{oB j?. fJ; foPs/ fgS/ wB[Zyh Pesh dh GktBk ezw eodh ;h. y/shpkVh nkXkfos noEukok j'D eoe/ ezw eoB bJh fInkdk pkjK dh b'V g?Adh ;h. Gok, Gok dh skes ;wfMnk iKdk j?. fJ; bJh iZN d/ xo fJeZb/ g[Zs Bkb'A d' g[ZsK Bkb tX/o/^o;{y th wzfBnk iKdk ;h. G?D Bkb'A d' GoktK B{z oZp e'b'A wzfrnk j?. eZbh j't/ Bk tDK d/ ftZu bZeVh eZbk Bk j't/ g[Zs iZN dk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH d' tho d/JhA t/ oZpk fJe w[BPh s/ fJe gNtkoh GoktK ftZu th nkg;h fgnko tX/o/ jz[dk j? go GoktK d/ ftnkj/ ikD s/ IwhB^ikfJdkd d/ tNKdo/ ekoB T[j Pohe pD iKd/ jB. fJE/ fJBQK d/ foPs/ ftZu E'VQh d{oh g?Dh th P[o{ j' iKdh j?. fJE/ fco nkofEesk foPfsnK ftZu nk yVdh j?.

wK^Xh dk foPsk wK^Xh dk foPsk ;ko/ foPfsnK Bkb'A r{VQk s/ v{zxh ;KM tkbk jz[dk j?. wk^Xh dk fJe okI jz[dk j?. Xh, wK e'b nkgDk d[Zy^dod ;KMk eodh j? s/ ;j[o/ xo'A fsZE^fsT[jko ;w/A tho B{z G/iD bJh ;[B/j/ G/idh j?. d{i/ gk;/ wK th Xh Bz{ fwbD s/ T[;dh ;[Zy^;Kd ikDB bJh ekjbh jz[dh j?. wK T[;B{z ;j[o/ xo b? e/ ikD bJh ykD bJh fgzBhnK pr?ok th pDk e/ fdzdh j?. gdkoEe ;[Zy ;j{bsK bJh pkg s/ Gok nZr/ noi'Jh eodh j? s/ wK B{z ykX^gdkoE pDk e/ d/D bJh efjzdh j?L wkJ/ Bh pDk d/ fgzBhnK

kB{z p[ZbVQ fij/ B/ b?D nkT[Dk

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH uzd uVQ frnk shnK d/ fdB B/V/ G/ihA wkJ/ w/o/ tho B{z fJ; foPs/ ftZu e'Jh gdkoE iK ikfJdkd ekoB Neokn BjhA, fJ; bJh fJj tX/o/ ;zxDk foPsk j?. fdbK dh ;KM j?. wK Bkb jo rZb ;KMh ehsh ik ;edh j?. wktK^XhnK d't/A jh fJZe^d{i/ d/ okI B{z S[gk e/ th oZy b?AdhnK jB. wK tb'A fdZsh jo uhI B{z Xh tb'A ;j[o/ xo ftZu tXk^uVQk e/ g/P ehsk iKdk j?. fJ; d/ T[bN ;Z; tZb'A tX/o/ fgnko s/ fdZshnK uhIK B{z xNk e/ jh dZf;nk iKdk j?. ‘wK fe;/ fBzdh BjhA, ;Z; fe;/ ;okjh BjhA’ tkbk nykD fJE/ Y[etK j?L d/y' w/oh wK dh yZNh w{jo/ nkg wro B{zjK bkJh nkT[Adhnk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH d/y' w/oh ;Z; dh yZNh w{jo/ nkg wro eZ[s/ bkJh nkT[AdhnK go wK^Xh d/ foPs/ dh ;zxDsk B{z do;kT[D tkb/ NZg/ xZN fwbd/ jB. NZfgnK okjhA fInkdkso wK d[nkok Gok B{z ;j[o/ xo p[bkT[D iK ykD^ghD ;pzXh t/otk fwbdk j?. pkg Gok d/ wod fXo d/ j'D eoe/ T[BQK B{z fInkdk w[yksp j?. wK Bkb fdb dh rZb ;KMh ehsh ik ;edh j? go gdkoEe ;[Zy bJh Gok iK pkg nZr/ jh noi'Jh ehsh j? feT[Afe nkofEesk T[BQK d/ jZE ftZu j'D eoe/ c?;bkez[B fXo j?. fiE/ ;eh wK Bkb foPsk ;ko/ foPfsnK Bkb'A r{jVk j?, T[E/ ws/o wktK d/ foPs/ ftZu T[Bh jh eVtkjN. NZfgnK okjhA g{oB Grs d/ jtkb/ Bkb wso/Jh wK d/ fttjko dk fIeo j'fJnk j?. g{oB Grs d/ jtkb/ Bkb wso/Jh wK b{Dk dk fejk Bk wzBD eoe/ g{oB B{z wotkT[D bJh efjzdh j?. fJ; bJh b'e wB ftZu wso/Jh wK dk b{Dk tkbk fpzp jh fgnk j?. g{oB Grs Bkb b{Dk d/ fttjko ;pzXh NZg/ fwbd/ jB, fi; ftZu g{oB B[{z wso/Jh wK e'b ikD s'A tofink j?. fJj NZg/ b'e wB ftZu gJ/ wso/Jh wK d/ fpzp B{z gqrNkT[Ad/ jBL^ wktK jz[dhnK ws/ok p[ohnK wfjbK B{z Bk ikJhA g{oBk wktK jz[dhnK ws/ok p[ohnK r'd ftZu eZY d/AdhnK

j[o/ gfotko Bkb ;pzfXs foPs/

B{zj^;Z; dk foPskL B{zj^;Z; dk foPsk ftnkj gqpzX d[nkok j'Ad rqfjD eodk j?. fJ; foPs/ ftZu B'e^M'e ubdh jh ofjdh j?. ;Z; bJh B{zj fprkBh Xh j? s/ B{zj bJh ;kok ;j[ok gfotko jh fprkBk jz[dk j?. ftnkj s'A pknd T[;dh g{oh ;fEsh pdb iKdh j?. g/e/ xo ftZu fiE/ ;ko/ T[;d/ nkgD/ j[zd/ jB, T[E/ ;j[o/ xo ;ko/ fprkB/. gfotkoe wkj"b th T[; bJh tZyok j[zdk j?. B{zj s'A uzr/ fttkjo dh nk; oZyh iKdh j? s/ B{z B{z tZyo/ wkj"b ftZu YbD bJh ;wK bZrdk j? go e'Jh th T[;dh wkBf;e ;fEsh T[;B{z ikDB dh e'fPP BjhA eodk ;r'A ;G T[; s/ nkgDk j[ew ubkT[Ad/ jB. ;Z; th wodK tKr T[; T[go nkgDk dpdpk oZyDk ukj[zdh j?. “wod gqXkB ;fGnkuko ftZu i/eo gsh ps"o wod gsBh d/ dpkT[ oZyD dk jZedko j? sK B{zj gqsh nfijk jh otZJhnk oZyD dh o[uh ;Z;^g[Zs dh pd"bs jh gqkgs eoB dh ukjtkB j[zdh j?. nkgD/ n"os j'D d/ pkti{d n"os gqsh ;Z; dk BIohnk th ikrho{ j[zdk j?.”

Z; B/ th B{zj d/ o{g ftZu nkgDh ;Z; dh nXhBrh ;fjD ehsh j[zdh j?, fJ; bJh T[j nkgDh B{zj T[go th T[jh dpkn oZyD dh fposh ekoB B{zj Bkb nfijk fttjko eodh j? B{zj s'A fwjBs^w[PZes tkbk ezw eotkT[Dk, rZb^rZb N'e^NekJh ehsh iKdh j?. go T[; Bkb jwdodh BjhA j[zdh. nfij/ ftjko s'A d[yh B{zj NZfgnK okjhA ;Z; B{z p[ok Gbk efjzdh nkgDhnK wB'GktBktK dk eEkof;I eoe/ okjs wfj;{; eodh j?. wK d/ w[ekpb/ ;Z; dk ftjko e[VZsD tkbk jz[dk j?, fJ; bJh g/fenK dh: kd nkT[Adh j?L^

wkfgnK B/ oZyh bkvbh nZr'A ;Z; pfxnkVh NZeoh T[j ;Z; B{z ufoZso gZy'A jhDh pDk e/ T[;dk ;wkfie o[spk BhtK^fdykT[Dk ukjz[dh j?L^ w/oh ;Z; B/ wPhB tkbk ehsk nkN/ tkbh w"i bZr rh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/oh ;Z; B/ pkDhnk ehsk GKv/ GKv/ gJhnK foT[VhnK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w{jo/ pkDhnk wro ;Z; w/oh dzw^dzw uVQr/ g"VhnK T[j wB jh wB ;Z; B{z webkt/ s'oB dh fJZSk th eodh j? Gkt nfijh ebgBk eoe/ wB B{z okjs wfj;{; j[zdh j?L^ wkJ/ Bh pDk d/ fgzBhnK w/oh ;Z; w[ebkt/ ikDk gfjb/ ;fwnK ftZu ;kok ezw jZEhA ehs/ ikD eoe/ ;Z; B{zj s'A uZeh jh fgjkT[Adh ;h go B{zj B{z ;Z; dh nXhBrh ;theko BjhA. T[j nkgDh woih Bkb fiT[D dh b'uk oZydh j?. NZfgnK okjhA ;Z; dhnK tXhehnK dk fto'X th eodh j?L^ nkg ;Z;{ wzi/ b/Ndh

kB{z wkodh uZeh tZb ;?BsK

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH nkg/ ghjD ;j[o/ dhnK ikJhnK

kE'A uZeh BjhT[A gh;dh

fJE/ ukj/ uZeh gh;D s'A fgZS'A jNDk j? go T[E/ ;j[o/ dhnK ikJhnK B{z uZeh gh;D tZb ;ze/s ehsk j?. BDd B{z g/ek xo j'D eoe/ e[M y[ZbK jz[dhnK jB go B{zj B{z fJj ftseok uzrk BjhA bZrdk. Bkb jh ;j[o/ dhnK ikJhnK efjD s'A wod gqXkB ;wki ftZu pkg d/ BK s'A pZfunK d/ ikD/ ikD d gsk bZrdk j?.

Z; d/ p[o/ toskT[ ekoB B{zj T[;B{z e[ZND wkoB dh ebgBk th eodh j?. ukj/ nkgDh ;wkfie ;fEsh ekoB nfijk BjhA eo ;edh go ;Z; pko/ nfijk ;'uD s'A T[;d/ nzdo pbdh o'j dh nZr dk gqrNktk Io{o jz[dk j?. B{zj^;Z; dk fJj fto'X wod^gqXkB ;wki d[nkok fBoXkos ;K;feqse w[Zb jB fijBK B/ n"os B{z n"os dk fto'Xh pDk fdZsk j?. T[j ;Z; bJh ‘fpZbh’ fij/ ftP/PD th tosdh j?.
Z; w/oh pkjobh fpZbh

dZ[X gh e/ B{zjK d/ f;o bkt/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

Z; d?ArVh b'N Bk nkt/

e[ZNDh ;zd{eK d/ Ujb/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH b'eK GkD/A fpZbh e[ZNhdh

Z; e[ZNdh ;zd{eK Ujb/
Z; tb'A th B{zj d/ g/fenK B{z BhtK fdykfJnk iKdk j? s/ T[BQK Bkb p[ok fttjko ehsk iKdk j?. B{zj nkgD/ g/fenK d/ fybkc e[M th BjhA ;[D ;edh, fJ; bJh T[j w'VtK itkp th fdzdh j?. fJ; bJh d'tK ftueko sDkn ubdk ofjdk j?L^

rZvk nkfJnk Bh ;zd{e'A ykbh pj[fsnK GoktK tkbhJ/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH rZvk nkT[Adk J/ tDK d/ Ujb/ Bh thoK dk eh fwjDk wkfonk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH b'jVh nkJh fgzBhnK Bk nkJhnK pj[fsnK GoktK tkbhJ/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH b? nk sZeVh tzvk b? fgzBhnK

Z;/ s/ok fwjDk bkj frnk

nkgD/ gsh d/ n?ph Pokph j'D dk d'P th ;Z; f;o wVQdh j? Gkt fe;/ Bk fe;/ sohe/ Bkb ;Z; ftZu B[e; eZYdh ofjzdh j?L^ w/oh ;Z; B/ ebfjDk g[Zs izfwnk

/thnK dh fgZS wzrdk

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/oh ;Z; B/ uzfrnkVk g[Zs izfwnk BK Xfonk nZr/ wZuDk

Z; tb'A nkgD/ g/fenK s/ B{zj d/ g/fenK Bkb ehs/ iKd/ coe dk B{zj tb'A p[ok wBkfJnk iKdk j?. ;Z; d/ Gshi/ d/ nkT[D ;w/A ;VeK ftZu N'J/ g[ZND s/ yzv d/ o/s pDB pko/ ;'u e/ wkBf;e ;zs[PNh gqkgs eodh j?. fJ;d/ T[bN Gok d/ nkT[D s/ fe;/ uhI dh ewh BjhA ofjD d/Dk ukjz[dh go Gok d/ nkT[D ;w/A ;Z; dh yzv w[Ze iKdh j?, ed/ d[ZX B{z ikr bk e/ djhA pDk fdzdh j?. fJ; bJh nfijhnK gqftoshnK dk B{zj tZb'A fto'X j'Dk e[dosh j?L^

w/ok tho gqkj[Dk nkfJnk o/b Goh nkJh yzv dh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/ok tho gqkj[Dk nkfJnk jZNhnK dh yzv w[erh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/oh ;Z; dk Gshik nkfJnk yzvK dhnK nkT[D p'ohnK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/oh ;Z; dk Gshik nkfJnk

VeK ’u N'J/ g[ZN fdT[

T[j ;Z; d/ e[VZsD Go/ s/ u"Xo tkb/ toskT[ s'A w[esh gkT[D bJh ;Z; d/ woB dhnK ;Z[yK ;[ydh j? sK fe gfotko ftZu T[;dh ;fEsh ftZu ;[Xko nk ;e/. ;Z; d/ woB s'A pknd T[j xo dh wkbeD pDBk ukj[zdh j?. ;Z; dk woBk T[; bJh ;'rwJh BjhA ;r'A iPB tKr j?.

Z; fgZNDh gzi/pK gk e/

b'e Gkt/A fBzfdnk eo/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH s?B{z ;Z; d/ woh s'A gktK

[ZED/ ;{c dhJ/

fJe gk;/ T[j ;Z; d/ fybkc p'bdh ojh j? go d{i/ gk;/ nkgD/ gsh dhnK rbshnK ns/ T[;d/ B"eoh s/ ikD s'A o'eD bJh ;Z; nZr/ jh f;ckoP eodh j?. fJ; soQK ;Z; Bkb d'rbk foPsk jz[dk j?. gsh dhnK fPekfJsK th ;Z; e'b eodh j? feT[Afe ;Z; dh gfotko ftZu ;fEsh T[; Bkb'A fpjso j[zdh j?. B{zj, ;Z; d/ n"os j'D ekoB T[; e'b nkgDhnK cfonkdK bk ;edh j?. ukj/ ;Z; tb'A pj[s jz[rkok BjhA fwbdk. T[j th B{zj B{z jh e;{otko mfjokT[Adh j?, feT[Afe wod gqXkB ;wki nB[;ko T[;dh wkBf;esk Ybdh ofjzdh j? s/ fJ; doi/ sZe gjz[ufdnk T[j g{oh soQK wodkthA ;'u nB[;koh j' iKdh j? wbtJh ;fGnkuko ftZu ;Z;^B{zj dk foPsk B'e^M'e tkbk jh fojk j?. fJ; foPs/ ftZu sDkn ubdk jh ofjzdk j?. d'tK ftZu fJe ghVQh dk coe j'D ekoB ;'u ftZu th caoe jz[dk j?, d{ik ;Z; B{zj B{z nkgD/ nXhB oZyDk ukjz[dh j? go B{zj B{z nXhBrh ;theko BjhA. fJ; bJh seoko poeoko ofjzdh j?. nZi d/ ;w/A ftZu fJ; foPs/ dk o{g E'Vk pj[s pdb fojk j?. B{zj^;j[o/ dk foPsk ;j[ok xo dk w[Zyh j'D eoe/ ;fseko dk gkso th j?. B{zj^;j[o/ dk nkg;h ;ztkd th xZN jz[dk j? feT[Afe xo ftZu tZvk j'D eoe/ B{zj T[; s'A x[zv eZYdh j? s/ T[;B{z fgsk ;wkB th wzBdh j?. ;Z;, B{zj dh bVkJh ftZu th ;j[ok pj[s tko B{zj dk gZy g{odk j?, fJ; bJh ;Z; Bkb'A ;j[o/ dk ;fseko fInkdk ehsk iKdk j?. ;Z; woh d/ wro Bh ikDk

j[o/ dk ppkD eZYDk

Bkb jh B{zj B{z ;j[o/ s'A x[zv eZY e/ oZyDk g?Adk j?, fJ; bJh fJj T[;B{z nkgDh itkBh d/ gqrNkt/ ftZu nfVZek bZrdk j?. ;j[o/ d/ xo j'D ;w/A T[j y[ZbQ e/ BjhA ftuo ;edh. T[; ;w/A ;j[ok xo ftZu nkT[D ;w/A e'Jh Bk e'Jh ;ze/s Io{o eodk ;h go i/eo fpBK fe;/ ;ze/s d/ xo nk iKdk ;h sK B{zj T[; ;w/A ftnzr eodh ofjzdh ;hL^ ftjV/ tVdk ypo Bh eodk pkg{ rb NZb gk fdT[

j[o/ d/ nVp ;[Gk s/ th B{zj tb'A ftnzr ehsk iKdk j?L^
j[ok w/ok nVp tZSk

jb GzB e/ g[ZsK d/ f;o bkt/ T[Ai sK Gkt/A B{zj ;j[o/ dk ;fseko eodh j? go T[j th ;j[o/ gfotko dk jh w?Apo j?, T[; Bkb GktBkswe ;KM BjhA. fJ; bJh T[;B{z th pyfPnk BjhA iKdk. T[;dh ;Z; Bkb B/Vsk dk th wIke T[vkfJnk iKdk j?. T[;d/ ezwK T[s/ th ftnzr ef;nk iKdk j?.

Z; dh d[yZbh i[Zsh B{z
j[ok fBZs gfNnkb/ ikt/

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

j[ok w/ok pVk i[rsh

fijVk fNZvhnK dh vko fbnkfJnk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fJe fNZvh ;{ Bh gJh

kv/ ;sr[o tkXk gkfJnk

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fJe fNZvh wo Bh rJh

kB{z B" ;" xkNk nkfJnk

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fNZvhnK dk x/ i'V e/ w?A sK ;Z; dk iD/gk eoBk fJj ;G NZg/ ;j[o/ d/ ekoi, tgko B{z ftnzrwJh ;[o ftu o{gwkB eod/ jB. ;Z;^;j[o/ dhnK BIdhehnK s/ th wIke T[vkT[Adh j? feT[Afe ;kv/ ;fGnkuko ftZu gsh^gsBh dk foPsk nfijk fojk j? fe g[ZsK^XhnK d/ ftnkj/ ikD s'A pknd T[BQK dk fInkdk BIdhe ofjDk uzrk BjhA ;wfMnk iKdk ;h j[D ukj/ jkbks pdb rJ/ jB. fJ;/ fposh nXhB ns/ ;Z;^;j[o/ Bkb B'e^M'e tkb/ foPs/ eoe/ nkgD/ wB d/ r[pko bJh ;Z;^;j[o/ dh BIdheh dk wy"b T[vkT[Adh j?. T[j th e'Jh w"ek jZE'A BjhA ikD d/Dk ukjz[dh. wZXekb ftZu nkofEesk ekoB iK fe;/ j'o ekoB fBZeh T[wo ftZu w[zv/ dk ftnkj eo fdZsk iKdk ;h. gZ[s d/ B"eoh eoB bJh pkjo rJ/ j'D iK fBZeh T[wo dk j'D eoe/ B{zj ;j[o/ d/ ;ohoe ;pzX th pD iKd/ ;B. ukj/ ;wki ftZu fJj foPsk pV/ ;fseko tkbk foPsk j? go NZfgnK okjhA fJ;dk d{ik gZy th ;kjwD/ nkfJnk j?. B{zj B{z th wod d/ ;kE dh Io{os jz[dh ;h s/ ;j[ok th g[Zs dh r?o^jkIoh ftZu iK Bk ;wM j'D dk ckfJdk T[mkT[Adk ;h, fco YZeh frZM/ e'Jh Bk p[ZM/’ nB[;ko fes/ pkjo ;pzX pDkT[D Bkb'A xo jh fJZIs xo ftZu jh oZyh iKdh ;h s/ pkjo ypo th BjhA j[zdh ;h, feT[Afe gzikph ;wki B{zj^;j[o/ d/ ;pzX P'Pb N?p{ jB. ;wki tb'A nfij/ foPs/ B{z d[oekfonk frnk j? go gzikph ;wki d'jok ;wki j?. rVth dk fxT[ Ekbh ’u v[Zb/ sK vZ[fbQnk BjhA wzfBnk iKdk ;r'A xo ftZu jh fJjBK B{z dpk fdZsk iKdk ;h. pj[sh tko B{zj ;j[o/ dhnK ipod;shnK B{z ;thekodh BjhA ;h go eJh tko IwhB d/ bkbu t; nkg ;pzX pDkT[Adh ;h. NZfgnK okjhA B{zj ;j[o/ d/ ;ohoe ;pzXK dk jtkbk fwbdk j?L Bzrk oZydh efbZg tkbk gk;k

j[o/ e'b'A x[zv eZYdh

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH BzrhnK oZydh YkeK

j[o/ e'b'A x[zv eZYdh

nkw ;wkfie ihtB ftZu nfij/ foPfsnK B{z nB?fse wzfBnk iKdk j? go nzdo yks/ fJBQK dh Gowko j? go fInkdkso fJ; foPs/ dk ;kca^;[Eok gZy jh ;kjwD/ nkT[Adk j?. fdT[o^GoikJh dk foPsk fdT[o GoikJh dk foPsk ;[yktK j? s/ fJ; foPs/ ftZu ;wkfie fto'X pj[s BjhA. fdT[o Ppd d{i/ to dk gqshe j?. gsh s'A pknd fdT[o Bkb foPsk rzfYnk ik ;edk j?. nfijh fposh nXhB fdT[o B{z Gkph Bkb jk;k^mZmk eoB dh yZ[bQ j[zdh j?, d{ik T[wo ftZu S'Nk j'D eoe/ Gkph B{z th T[; s'A god/ dh Io{os BjhA jz[dh. fdT[o B{z Gkph dk x[zv uZe e/ w{zj t/yD dh y[ZbQ th j[zdh j?. fdT[o dk r'v/ p?mDk th T[jBK d/ ;zGkth ;pzXK dk gqshe j?. “wbtJh b'e wkB; i/m d/ w[ekpb/ fdT[o^GoikJh d/ gq/w fiB;h ;pzXK dhnK gqftoshnK B{z tX/o/ nfGftnes eodk j?. gsh dh w"s s'A pknd T[wo gZy'A S'Nk j'D eoe/ fdT[o B{z goBkT[Dk PkfJd n"os bJh ;"yk j?. ;' fdT[o^GoikJh d/ foPs/ ftZu jk;k^mZmk, gq/w s/ fiB;h ;pzXK dh gqftosh d/ fgS'eV d/ fJj d' ekoB th j' ;ed/ jB.” fJ; bJh fdT[o bJh y[ZbQ jz[dh j?. T[j jkD^gqtkB dk j'D eoe/ fdbK dh ;KM th jz[dh j?. fdT[o^GoikJh d/ ;ohoe ;pzXK d/ jtkb/ NZfgnK okjhA fwbd/ jB. p'sk pzBQ izvhnK dh Skt/A nk ik fdT[ok skP y/vhJ/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w[zvk uZe b? tho dk Yke/ uZb fdT[ok w/b/ uZbhJ/ fJ; foPs/ d/ ;[yktK j'D dk fJZe ekoB fdT[o d/ S'Nk j'D eoe/ T[; tb'A e'Jh o'e N'e iK pzdP BjhA jz[dh ;r'A jk;/^wIke tkbk foPsk j?. gsh d/ j[zfdnK th fdT[o Bkb ;pzXK d/ jtkb/ fwbd/ jB go eJh tkoh gsh s'A b[e^fSg e/ ;pzX th pDkJ/ iKd/ jB go gsh nkgDh nkofEe wip{oh ekoB gsBh d/ fto'X d/ pkti{d th ;pzX gsBh B{z ;pzX pDkT[D bJh wip{o eodk j?. “S'Nh fe;kBh dh nkofEe wip{oh Bkb fJ;soh^g[oP ;pzXK dh ;[Zusk dk sDkT[ fdT[o^GoikJh d/ fiD;h y[ZbQ d/ fuZsoK ftu th fwbdk j?. gzikph b'e rhs fJ; y[ZbQ B{z gqwkfDe th eod/ jB s/ gqtkBrh th fdzd/ jB.” feT[Afe S'Nh fe;kBh ftZu fdT[o d/ ftnkj/ ikD eoe/ xo, IwhB s/ rfjfDnK ftZu nZX tzfvnk ikDk j?, fJ; bJh gsh, gsBh B{z fdT[o Gowk e/ oZyD dh ;bkj fdzdk j?. “fdT[o GoikJh dk fwZmk fijk foPsk wB gqukt/ tkbk ;pzX j?. Gkph j[;B fJPe dh ozrhb goh dk o{g Xko e/ xo ftZu T[sodh j? s/ fdT[o MZN fyZfunk iKdk j?. fgnko ftZu T[j Gkph d/ ezw eodk j?. IwhB ikfJdkd dh nkwdBh ftZu'A fjZ;k b?D s/ I'o BjhA fdzdk. T[;B{z yow;shnK eoB dh y[ZbQ j? feT[Afe T[j S'Nk GkJh bkvbk j?. T[AM th NZpo ftZu gkV g?D Bkb NZpo ewI'o j[zdk j?, Gok dh pKj GZidh j?.” fJ; bJh fdT[o dk GoikJh T[go jZe ;wfMnk ikdk j?. fdT[o d/ ;zGkth gsh j'D ekoB fdT[o GoikJh ftZu ;pzX th pD iKd/ jB. T[s/ v'ohnk rzY/ d/ gZs tork o'Nh b? e/ fdT[o dh uZbh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fgzv bzx e/ ezxbhnK gkJhnK fdT[o Gkph w/b/ B{z uZb/ fgzv bzx e/ ezxbhnK gkT[Dk fe;/ th vo s'A w[esh j?, feT[Afe fJE/ fgzv tkbh ;wkfie wo:kdk dk vo BjhA. fJj fgzv s'A pkjo tkbh EK j?, fiE/ y[ZbQ wkDh ik ;edh j?. fgzv th ;wkfie wo:kdk dk gqshe j?. gsh s'A pknd th fdT[o Bkb ;pzX pDkT[Dk T[Bk n"yk BjhA, fizBk n"yk i/m Bkb. i/m Bkb ;pzX pDkT[D/ nZe uZpD d/ pokpo j? fdT[o Gkt/A wZM u[zx i/ SV/ i/m B{z bZ;h Bh d/Dh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH wzik NhB dk ftS"Dk N?okbhB dk nk ik fdT[ok skP y/vhJ/ skP y/vDk, ;ohoe ;pzXK ftZu nkBzd wkDB d/ noE th fdzdk j?. fdT[o^GoikJh dk foPsk nkg;h ;fjwsh Bkb jh g{o uVQdk j?. i/eo fdT[o fInkdk y[ZbQ b?Adk j? sK T[;B{z tofink iKdk j? s/ Gkph T[;B{z nZv eoB dh Xweh th fdzdh j?L fdT[ok w/oh G'A tzv d/ t/ w?A nZfXnK w[oZfpnK tkbh

wki ftZu yZ[b/ o{g ftZu fdT[o^GoikJh d/ fiB;h ;pzXK B{z gqtkBrh BjhA. fJj th ngqtkfBs ;pzX jB go i/eo nfijk j'D dk gsk bZr ikt/ sK xo dh rZb xo ftZu jh dpk bJh iKdh j?. ;wki tb'A nfij/ foPs/ s/ bkjBsK gkJhnK iKdhnK jB go gzikph ;wki YZeh foM/ e'Jh Bk p[ZM/ dh XkoBk ftZu ftPtk; oZydk j?. fJj nfij/ foPfsnK s/ do^r[Io sK eo b?Adk j? go f;ZX/ o{g ftZu gqtkB BjhA eodk. fJjBK d/ fiB;h ;pzX y[Zb/ o{g ftZu gqtkB BjhA go ;wki ftu b[et/A o{g ftZu fJj gqtkfBs jz[d/ jB. fJ;dk ekoB nkofEesk th jz[dh j?. d{ik jkD gqtkB d/ j'D eoe/ y[Zb b?Ad/ jB.

fJj foPsk jw/Pk nfij/ ;pzXK sZe ;hws BjhA ofjzdk ;r'A ;kv/ ;wki ftZu tZvh GoikJh B{z wK d/ ;wkB ;wfMnk iKdk j?. T[E/ fJ; foPs/ ftZu gftZsosk s/ ;fseko j?L^ fdT[ok fes/ rw Bk eohA s/oh wK torh GoikJh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH iZr fiT[D tZvhnK GoikJhnK gkDh wzr/ d[ZX fdzdhnK. fJ; gqeko fJ; foPs/ d/ nB/eK gZy jB. ;ko/ jh gZy NZfgnK okjhA T[ikro j'J/ jB. i/m^GoikJh dk foPsk gzikph ;ZfGnkuko ftZu i/m^GoikJh dk foPsk th wjZstg{oB foPsk j?. i/m dk o[spk ;[jo/ s'A pknd tkbk j'D eoe/ T[j th ;fseko dk gkso j? go NZfgnK okjhA fJ; fo;s/ dk Bekokswe gZy fInkdk o{gwkB j'fJnk j?. fJ; foPs/ ftZu th n;ktKgB j?. fJe sK i/m xo dk tZvk gZ[so j'D eoe/ T[; e'b nfXeko fInkdk jB. GoikJh i/m e'b'A godk eodh j'D eoe/ nkg;h ;ztkd th xZN j?. xo ftZu i/m^imkDh dh w[yfsnkoh T[;B{z Iok th BjhA GkT[Adh, T[jBK ;kjwD/ nkgDh ;fEsh fBr{Dh ikgdh j?L^ xo g[Zr/ Bh imkDhJ/ s/oh y/s w/o/ i/m dh g[Zr/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH oKMk o[bd{ pZeohnK uko/ xo w/o/ i/m dh g[Zr/ i/m tZvk j'D eoe/ T[;dh S'N/ Gok^GoikJhnK T[go fBoGosk xZN jh jz[dh j?. d{ik i/m^GoikJh dk nkg;h ;pzX i[VBk n;zGt th jz[dk j?, fJ; bJh i/m B{z xZN jh g;zd ehsk iKdk j?. NZfgnK ftZu i/m B{z ufoZsojhD pDk e/ g/P ehsk frnk j? i' GoikJh tZb w?bh nZy oZydk j? s/ T[; Bkb ;pzX pDkT[D dh ske ftZu ofjzdk j?. fJ; bJh GoikJh B{z i/m s'A pu e/ ofjD bJh ;[u/s ehsk iKdk j?. T[j th i/m B{z PZeh Bio Bkb d/ydh j?. i/eo i/m SVk j't/ sK fpbe[b th g;zd BjhA ehsk iKdk. SV/ i/m B{z bZ;h Bh d/Dh fdT[o Gkt/A wZM uz[x i/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w{jo/ i/m pZeok jb tkjt/ o'Nh b? e/ fdT[o dh uZbh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH i/mk w?B{z e[M Bk ejhA w?A sK fdT[o d/ G[bkt/A nkJh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHH S/sh S/sh bzx e[VhJ/ i/m pZeo/ p[bkT[Adk nkt/ i/m d/ xo fe;/ y[Ph ;w/A y[Ph BjhA wBkT[Adh ;r'A T[; Bkb Jhoyk dh GktBk jh Gko{ ofjzdh j?L^

kvk fSZso tXkJhnK d/t/

i/m xo g[Zs izfwnk T[j i/m d/ Bkb imkDh B{z th Bjh pyPdh ;r'A wIke d/ gkso jh pDkfJnk iKdk j?. imkDh th tZvh j'D eoe/ T[;B{z xo dh fizw/tkoh ;zGkbh iKdh j?. fJ; bJh T[;B{z fe;/ dh th u"Xo g;zd BjhA ;r'A y[ZbQ b?Dk b'udh j?. nkgDk xo pDkT[D dh ukjs oZydh j?. w/o/ i/m B/ imkDh g[zB ehsh rb gk e/ bkb yZwDh T[j i/m B{z nkgDk Pohe wzBdh j? s/ fe;/ rZb'A xZN BjhA ejkTA[dh. IwhB d/ pNtko/ ;w/A th i/m s/ ftPtk; BjhA ehsk iKdk. ukj/ i/m jw/Pk p[ok BjhA jz[dk go NZfgnK okjhA T[;B{z fBzfdnk jh frnk j?. i/m tb'A itkp pj[s xZN fdZsk frnk. fes/^fes/ T[j GoikJh dh rZb dk w'VtK itkp fdzdk j?. wod d/ xZN p'bD dk ekoB T[;dh ;wkfie ;fEsh th j?, feT[Afe n"os ;wkie ;fEsh nB[;ko pj[s xZN p'bdh j? s/ ekfte UjfbnK dk ;jkok b? e/ nkgD/ wB d/ r[pko eZYdh j?L^ w?A f;Xoh ezs w/ok fBnkDk i/m ih IwhB tzv d/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH uzrh uzrh nkg b? frnk w?B{z d/ frnk fBnkJhA tkb/ eZbo T[j jo ;fEsh ftZu nkgD/ nkg B{z i/m Bkb'A T[uk do;kT[Adh j?L^ w/oh g?bh M'Bk T[rdk w/o/ uzdo/ i/m d/ S'b/ nZr'A i/m th itkp fdzdk efjzdk j?L^ s/o/ u"b eoBr/ pkJh Bh S'fbnK d/ bZv{ pDd/ GoikJh dh i/m Bkb Jhoyk fJE'A sZe gjz[u iKdh j? fe T[;B{z i/mdk t;dk^o;dk xo th uzrk BjhA bZrdkL^ iVQ bZr i/ joh Bk j't/ i/m imkDh dh imkDh d/ woB s'A pknd i/m Bkb jwdodh j'D dh pikJ/ T[;dk wIke T[vkfJnk iKdk j?. T[;dhnK ;ohoe b'VK B{z th ;wfMnk BjhA iKdk ;r'A T[bNk fwjD/ wko e/ d[yh ehsk iKdk j?. w/o/ i/m d/ g[Zm/ fdB nkJ/ feZeoK B{z gkt/ iZchnK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/o/ i/m d/ g[Zm/ fdB nkJ/ ekN' b? rh w[ZS gZN e/ i/eo fe;/ wIp{oh tZ; i/m Bkb ;pzX pDkT[D/ g? th ikD sK T[j T[;B{z ‘nZe uZpD’ d/ pokpo ikgdk j?. ekw[esk dk ;Zg vzr wkodk j? s/ fJ; Ifjo s'A pukT[ bJh nZe uZp e/ nkgD/ nkg B{z woB s'A pukfJnk iKdk j?. fJ; bJh tkj Bk bZrdh d/y nzs B{z i/m Bkb ;ohoe ;pzX pDkJ/ jB sK fJj fdb'A gqtkB BjhA p; fJe b'V iK wIp{oh t; ehsk frnk j?L^ wodh B/ nZe uZfpnk Bh w?A jko e/ i/m Bkb bkJhnK i/m, GoikJh d/ nfij/ tsho/ ekoB d[yh th jz[dk j?, feT[Afe fJe gk;/ fdT[o B{z bkv^;fseko Bkb oZfynk iKdk j? s/ d{i/ gk;/ i/m gqsh Bcos dh GktBk ofjzdh j?. fJ; bJh T[j efjzdk j?L^ s/ok eh uZe fbnk GoikJhJ/

kv/ Bkb tZN oZydh

NZfgnK okjhA GoikJh jh i/m gqsh Bcos d/ Gkt gqrNkT[Adh j?, d{i/ gk;/ i/m u[Zg j?. ;fGnkukoe ihtB ftZu fJj foPsk ;fseko GktBk tkbk j?. GoikJh, i/m Bkb rZb th xZN jh eodh j?. jo i/m, GoikJh gqsh w?bh nZy BjhA oZydk. fe;/ fJek^dZ[ek i/m dhnK nfijhnK joesK j' ;edhnK jB. i/m d/ ;kjwD/ y[ZbQ e/ Bk ofjD ekoB th GoikJh B{z T[;dh jkIoh oVedh j' ;edh j?. fJ; bJh T[j NZfgnK okjhA nkgD/ wB dk r[pko eZYdh j?. ihik^;kbh ihi/^;kbh dk foPsk th fdT[o^GoikJh tKr jk;/^mZm/ tkbk s/ Bow foPsk j?. fJ; ftZu th nkofEe s/ ;wkfie fto'XsktK BjhA jB. fdT[o d/ ;zGkth gsh j'D tKr ;kbh th ;zGkth gsBh jz[dh j?. d'tK d/ fJe^d{i/ d/ jkD^gqtkB dk j'D eoe/ ;kE th uzrk bZrdk j?. fit/A tZvh Gkph fdT[o dh wK dk doik th b? b?Adh j?, T[E/ tZvh ;kbh dk ;fseko th wktK tKr ehsk iKdk j? s/ T[;B{z ;Z; d/ ;wkB jh ;wfMnk iKdk j?. “;kbh Bkb ftnkj tj[Nh d/ fiT{Ad/ ihn iK fgZS'A eotkT[D dk fotki th brGr ;ko/ jh Gkos T[s/ j? s/ fdT[o GoikJh tKr ;kbh GDtZJhJ/ d/ wy"b mZm/ s/ gqhs ejkDhnK th pj[s gqufbs jB. d{i/ gk;/ tZvh ;kbh dk brGr ;Z; fizBk ;fseko eoBk T[fus fbfynk frnk j?, go S'Nh ;kbh B{z nZXh gsBh wy"b Bkb fejk iKdk j?.”8

kbh tb'A th ihi/ B{z wIk ehsk iKdk j?. T[;B{z ftnzr eoe/ BZudh ;kbh T[go'A dh g?;/ tkoB bJh Ne'o bkJh iKdh j?L^

ihik tko d/ d[nkBh y'Nh frZX/ ftZu ;kbh BZudh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ihik bZe B{z y[oedk nkt/ w/o/ Gkn dh B'N tkodk ihik^;kbh d/ ;ohoe ;pzXK dh fGDe th NZfgnK okjhA g?Adh j?L^ ihik ;kbh B{z goh pzd fbnk d/ w?A Bk s/ok jZe oZydh ihi/ tb'A ;kbh dk ;ke th eotkfJnk iKdk j?. eJh tko gsBh dh w"s s'A pknd ihi/ Bkb ;kbh dk ftnkj th eo fdZsk iKdk j?. fJ; Bkb T[j G?D d/ pZfunK s/ xo B{z ;zGkbdh j?. fJj foPsk fe;/ nkofEe iK ;wkfie fto'X jhDk j'D eoe/ fJ; ftZu ;ktKgB ofjzdk j?. b'V g?D s/ fJj foPsk fJe fIzw/tkoh tkb/ foPs/ ftZu th pZM iKdk j?. BDkB^GoikJh dk foPsk BDkB^GoikJh dk foPsk d'jo/ ;pzXK dk bykfJe j?, feT[Afe d'tK d/ fJZe^d{ih d/ jkD^gqtkB dhnK j'D ekoB s/ ;KMhnK GktBktK ekoB fBZx s/ B/Vsk th j?. fes/ Jhoyk s/ ;kVk, feT[Afe BDkB B{z ;j[o/ xo dh Xh j'D ekoB ftP/P nfXeko gqkgs j[zd/ jB. B{zj d/ nkT[D Bkb T[;B{z nkgD/ nfXekoK d/ y[Z; ikD dk vo jz[dk j?. pj[sh tkoh BDd dh nkgDh GoikJh Bkb rZb^rZb s/ pfj; eodh j? s/ T[;B{z wkBf;e s"o s/ th gq/PkB eodh j? go GoikJh B[{z u[Zg th eoBk g?Adk j?, feT[Afe gfotko ftZu T[;dk doik BDd Bkb'A d{i/ gZXo s/ j?. BDd GoikJh dh rbsh B{z nkgD/ pkg, wK, Gok e'b dZ; th ;edh j? s/ pj[sh tko dZ;dh th j?. fJ; bJh GoikJh BDd d/ ftnkj/ ikD dh ekwBk eodh j?, fJE/ T[j Bcak^B[e;kB th BjhA d/ydh, feT[Afe BDd d/ ftnkj e/ d{i/ xo ubh ikD Bkb T[;dh ;fEsh ftZu ;[Xko nk ;edk j?L^ Bh w?A s/ohnK rZbK B/ wkoh BDd/ ;Zg ozrhJ/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Gkt/A b? ik Bh ezBK d/ tkb/ BDd/ ik ;j[o/ GoikJh th BDd dh rZb^rZb s/ PZe eodh j? Gkt T[;B{z BDd dh j/mh eoB dk w"ek ukjhdk jz[dk j?, fJ; bJh T[; d/ tsho/ B{az iKudh j? s/ fe;/ E'V/ fij/ pdbkn Bkb jh T[;B{z PZe dh Bio Bkb d/ydh ;tkb th eodh j?L^ feZE'A nkJh n?A Bh BDd pjb/ s{Vh Bkb r[Zs fbpVh i/eo T[;B{z bZrdk j? fe T[;dh BDd fe;/ rbs gk;/ ik ojh j? sK tZvh j'D d/ Bks/ nkgDk coI ;wMdh j'Jh T[;B{z ;wMkT[D dh e'fPP th eodh j?. r'ok ozr Bk rtk bJhA phph BDd/ T{mK tkfbnK fBZs bzxDk fJ; soQK fJ; foPs/ ftZu Jhoyk, ;kV/, fgnko, ;KMK Bkb^Bkb ubd/ ofjzd/ jB. fes/ d't/A fJe^d{i/ dhnK okIdko j' e/ ;kE th fBGkT[AdhnK jB s/ fes/ fJe B{z ftP/P nfXeko fwbD ekoB Jhoyk th tX iKdh j?. gsh^gsBh dk foPsk gsh^gsBh dk foPsk ftnkj gqpzX d[nkok j'Ad rqfjD eodk j?. fJ; foPs/ ftZu ;wkBsk j'Dh Io{oh j? go gzikph ;fGnkuko ftZu ikrhodkoh o[uh gqXkB j'D eoe/ fJj foPsk n;[yktK jh fojk j? s/ gsBh jw/Pk s'A jh wod dh nXhBrh ;fjzdh nkJh j?. T[j nkgD/ nDi'V to B{z th gsh gow/Po d/ o{g ftZu g{idh nkJh j? go NZfgnK okjhA T[;B/ nDi'V to dk wy"b T[vk e/ nkgD/ wB dk r[pko eZfYnk j?. T[;B{z x[Zr{, MZv{, p[ZbV nkfd efj e/ nkgDhnK dZphnK GktBktK B{z gqrNk e/ eEkof;I eodh j?. wkJ/ Bh pDk d/ fgzBhnK

kB{z p[ZbVQ fij/ B/ b?D nkT[Dk

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH jkeK wkodh ;o'QA d/ c[Zb torh o'Nh yk b? uZgDk fijk ftnkj s'A pknd gsBh B{z nkgD/ gsh d/ ;ohoe ;kE dh th Io{os j[zdh j?. NZfgnK okjhA d{o rJ/ gsh d/ ftS'V/ ftZu fpjpb j'Jh gsBh dh t/dBk th gqrN j'Jh j?. T[j nkgD/ gsh B{z tkg; nkT[D bJh sob/, fwzBsK eodh j?L^ oksK ekbhnK eZbh B{z vo nkt/ S[ZNh b? e/ nk ik B"eok ikrho{ wkBf;esk ekoB gsh d/ ftnkj^pkjo/ ;zpzX th oj/ jB, feT[Afe T[j xo s'A pkjo nkgDh woIh Bkb fes/ j'o th ;pzX pDk ;edk j? go gsBh tb'A nfij/ foPs/ dk fto'X j[zdk nkfJnk j? go nkgDh d[i?bh ;fEsh ekoB y[Zb/Q o{g ftZu gsh dk fto'X eoe/ T[;B{z o'e BjhA ;edh ;r'A wB'^wBh M{odh jh ofjzdh j?. jo ;fEsh ftZu n"os B{z jh M[eDk g?Adk j? s/ jkbksK Bkb ;wM"sk eoBk g?Adk j?. fJ;dk fJe ekoB nofEesk th j?. n"os dh fe;/ ezw ftZu woIh BjhA g[ZSh iKdh. fJepkb G'wk nB[;ko, “n"os Bkb ;pzfXs j'o foPs/ th nXhBrh d/ jh jB idfe wod Bkb ;pzfXs T[u doi/ d/ gzikph b'e rhsK ftZu n"os ukj/ T[j wK, Xh, G?D, gsBh d/ o{g ftZu j't/, r[bkw jh j?.”9 fJ; foPs/ ftZu n"os dh ;fEsh ukj/ nXhBrh tkbh ojh j? go gsh^gsBh d'tK B/ gfotko dh ;z;Ek B{z nZr/ s'oBk j[zdk j?. d'tK d/ ;kE fpBk gfotko dh rZvh ;jh s'o BjhA s[o ;edh. fJ; bJh fJj fJZe^d{i/ d/ ;KMhdko th jz[d/ jB. eJh tko gsh nkgD/ gfotko dk fto'X eoe/ th nkgDh gsBh dk gZy g{odk j?. i/eo fe;/ dk gsh T[;d/ jkD dk, ;'u dk jkDh j't/ sK T[;dh fIzdrh ;tor pD iKdh j?. nfijk gsh T[;B{z ;G s'A fgnkok j[zdk j? s/ ;G s'A ;'jDk bZrdk j?. Bh w?A uzd Bkb'A uho fuokfJnk oKMk uzd e[VhU

wki tb'A ngqtkfBs foPs/
wki tb'A foPfsnK B{z d' soQK Bkb ;wfMnk iKdk j?^ fJe T[j foPs/ i' ;wki fBoXkos eodk j? s/ fJe foPs/ ;wki tb'A gqtkB ehs/ iKd/ jB. d{i/ T[j foPs/ i' ;wki d[nkok gqtkB BjhA ehs/ iKd/. fJjBK Bz{ ;wki s'A u'oh^fSg/ pDkfJnk s/ fBGkfJnk iKdk j?. n"os^wod fto'Xh fbzr j'D eoe/ d'jK ftZu fyZu e[dosh j?. fJjh fyZu iK neoPD T[BQK B{z gq/w ;pzXK ftZu pzBQdk j? i' ;wki B{z gqtkB BjhA feT[Afe ;wki sK n"os^wod d/ ftnkj^gqpzX d[nkok pD/ foPs/ B{z gqtkBrh fdzdk j?. n"os^wod dk foPsk i?fte j? s/ ;wki B/ T[;dh i?fte b'V B{z ;wMfdnK ftnkj ;z;Ek dk fBowkD ehsk j?. fJ; bJh ;wki d[nkok gqtkBrh gqkgs jz[dh j?. y[ZbQk fgnko fttofis j?. fJj P';b N?p{ j? go fco th u'oh^fSg/ nfij/ foPs/ pDd/ jB s/ oks d/ jB/fonK ftZu fBGkJ/ th iKd/ jB, feT[Afe fuZN/ fdB dh ukBDh ftZu fJj ;pzX iZr^Ikjo j'D s/ ;wki tb'A eoVh ;Ik fdZsh iKdh j?. eJh tko fJjBK dk Bshik w"s th j[zdh j?. j[D ukj/ jkbks pdb rJ/ jB, fgnko ;pzXK B{z ftnkj gqpzX ftZu Ykfbnk ikD bZrk j? go wZXekbh ;wki ftZu ftneshrs j'Ad B{z e'Jh EK BjhA ;h, foPs/ GkJhuko/ dhnK b'VK nB[;ko pDd/ jB. fJ; bJh T[; ;w/A fgnko ;pzX pDkT[D tkfbnK B{z ;wki d/ fto'X dk ;kjwDk eoBk g?Adk j? ;h go fiZE'A sZe tkj bZrdh, fJ; foPs/ B{z ;wki s'A b[e' e/ oZfynk iKdk ;h. fgnko gkT[D bJh fgzv d/ w[zv/ B{z soIhj fdZsh iKdh ;h, feT[Afe T[; Bkb w/b^fwbkg d/ w"e tX j[zd/ ;B go fgzv d/ Gok bZrd/ tkbh XkoBk th Bkb^Bkb ubdh ;h, feT[Afe ;KM/ g/Av{ ;wki ftZu fgzv dk jo^w[zvk e[Vh fJZe^d{i/ d/ G?D Gok jz[d/ ;B go fgnko, e[dosh Iipk j?, fJj d/y e/ BjhA ehsk iKdk ;r'A nkgD/ nkg jh j' iKdk j?. fJ; bJh i' fdb B{z uzrk bZr/, T[E/ fgzv BjhA d/y/ iKd/. p/rkB/ fgzv d/ w[zfvnK Bkb w/b^fwbkg pj[sk BjhA jz[dk ;h. fgzv d/ w[zv/ sK y{j^N'G/, fsziDK ;w/A d/y/ ik ;ed/ ;B. fJ; bJh i' tko^tko fdydk j't/, T[; tZb fyZu j'Dh e[dosh j?. fJ; bJh fgzv d/ w[zv/ Bkb ;pzX pDB dh ;zGktBk tX//o/ j[zdh ;h, pkeh T[;B{z ezw d/ nkBhA^pjkBhA fwfbnk ik ;edk ;h^: koh fgzv d/ w[zv/ Bkb bkJhJ/

doPB fBZs eohJ/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH bhV/ X'D d/ pjkB/ nk ihA Bh fwZsoK dh w'No s/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Mkek :ko dh rbh dk b?Dk rbhnK d/ eZy u[r e/ fgnko ;pzX pDB s'A pknd rZb doPBK s'A nZr/ fwbD s/ fco ;ohoe ;pzXK sZe th gj[zu iKdh ;h. T[j ;wkfie tbrDK B{z gko eod/ ;B sK fJjBK dk ykfwnkIk th G[rsDk g?Adk ;h. fYZv x; frnk p';eh tork o'VK tkbh ezX NZg e/

ohoe fwbkg th tX/o/ eoe/ oks d/ jB/o/ ftZu jh ;zGt j[zdk ;h. oks ;w/A th e[Zs/, uzd, frZbk^u"Asok nkfd o[ektN pDd/ ;B.: ko tVdk uhed/ sys/

Bzd e[o/ s/b d/ bthA HHHHHHHHHHHHHHHHHH id'A :ko rbh ftZu nkfJnk vZph e[Zsh G'Ae gJh

wkfie tbrDK s'A gko ikDk ;"yk BjhA. E'Vk fijk ofj frnk fBPkB th PZe eotk ;edk ;h, fco ;tkb jz[d/ ;B

fejV/ :ko dh p[Zeb ’u'A nkJh fsZg fsZg u't/ w[Vek HHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fejV/ :ko dk sZsk dZ[X ghsk

V rJhnK bkb p[ZbhnK

fJe^d{i/ s'jfcnK ti'A bZv{, wZeh d/ dkD/ fdZs/ iKd/ ;B. bZv{, y[Ph d/ w"e/ dh wfmnkJh j?. gzikph ;fGnkuko ftZu bZv{ y[Ph dk gqshe oj/ jB. gq/w ;pzXK ftZu fJj b[et/A fgnko dk gqshe th jB. fJ; bJh fejk iKdk j?L^ bZv{ fbnkt/A sK G'o e/ yktK fwPoh eVZe p'bdh gq/wh^gq/fwek ;pzXK ftZu d{i/ ;ko/ foPfsnK Bkb'A finkdk pokposk j?. fJj foPsk tX/o/, wB dh o[uh s/ nkXkfos j'D eoe/ fJ; ftZu nkofEesk dk fJzBK dyb Bjh jz[dk. fJe d{i/ gqsh ;wogD dh GktBk j?. fJZe d{i/ bJh ;G e[M e[opkB eoB B{z fsnko ofjzd/ jB s/ ;G e[M jh nkgDk gq/wh^gq/fwek jh bZrdk j?L

kB{z ;ZiDK pkM jB/ok

d[BhnK bZy t;dh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fJe s/ohnK ;'jfDnK :kok i[Zsh T[s'A iZr tkfonk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH s/ok e[M Bk d[y/ w[fNnko/ s/oh nkJh w?A woiK i/eo fJ; foPs/ ftZu e'Jh ;[nkoE nk ikt/ sK fe;/ fBr{Dh fijh uhI fgS/ fJj foPs/ ysw j' iKd/ jB. roI g{oh j'D s/ w{zj w'V fbnk iKdk j?L^ bZv{ w[Ze rJ/ :okB/ N[ZN rJ/ eZuh :koh bZv{nK dh fJ; foPs/ d/ N[ZND dk d{ik ekoB ;wkfie ;fEsh th j?, feT[Afe ikrhodkoh ;wki fgnko ftnkj dh fJIkis BjhA fdzdk. fJ; bJh e[nko/g[D/ ftZu pD/ fJBQK foPfsnK B{z g{o BjhA uVkfJnk ik ;edk. fco sknB/^fwjD/, d[Zy, fpojk jh gZb/ ofj iKdk j?. gq/wh, gq/fwek B{z d'Ph mfjokT[Adk j? go T[;dh wip{oh ikDB dh e'fPP BjhA eodk. i/eo T[j wkfgnK d/ bZG/ to B{z m[eokT[Adh j? sK w"s d/ xkN T[sko fdZsh iKdh j?. T[j th nkgD/ wB ftZu gfjb/ foPsk N[ZND s/ fInkdk T[bKG/ gq/wh tb'A jB, feT[Afe fJe sK n"os B/ ftnkj e/ d{i/ fgzv ub/ ikDk j[zdk j?. Bt/A wkj"b ekoB ns/ jo rZb B{z jZ; e/ ep{b eo b?D tkb/ ;fjDPhb ;[Gkn ekoB T[; tb'A jz[rkok xZN j?. d{ik T[j ;j[o/ gfotko ftZu nkgDh EK pDkJh oZyD bJh nkgD/ gfjb/ foPs/ B{z BPo BjhA j'D d/Dk ukj[zdh go gq/wh tb'A fsZyk fto'X th ehsk j?. eJh sK nkgD/ Bkb'A ;pzX s'VB tkbh B{z popkd eoB T[s/ th T[so nkT[Ad/ jB, go pj[sk o[dB s/ T[bKG/ jh o{gwkB j'J/ jBL^

koh N[ZNh d/ ehoB/ gkt/

Bkb/ iZN jb tkjt/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ftnkj[bh iKdh dk x/o{zrk oE s/ok d/ ik w/oh SKg w'V e/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

koh bZrh s'A btk bJ/ sys/

NZ[Nh s'A u[rkm gZN sh sys/, t;d/ xoK s/ god/ dh fBPkBh jB go u[rkm g[ZN b?Dk xo dh popkdh j?. u[rkm d/ gZN/ ikD s/ d[pkok bZrD dh r[zikfJP ysw j' iKdh j?. fJ; bJh ;koh rZb iZr Ikjo j'D eoe/ pdBkwh s/ d[Zy gZb/ g?Ad/ jBL^ w/oh brdh fe;/ Bk t/yh N[ZNdh B{z iZr ikDdk

wki tb'A ngqtkfBs foPfsnK ftZu d{ik ;EkB ftnkj^pkjo/ foPfsnK dk j? fi; ftZu fJe sK g{ot ftnkj gq/w ;pzXK B{z fBozso fBGkfJnk iKdk j?, d{ik gsh tb'A ;ohoe s/ wkBf;e Io{os g{oh Bk j'D eoe/ fe;/ r?o wod Bkb fiB;h ;pzX pDkJ/ iKd/ j?. NZfgnK okjhA fJBQK foPfsnK dh ;gZPN Mbe fwbdh j?. g{ot ftnkj pD/ gq/w ;pzX fdb Bkb fBGkJ/ iKd/ jB s/ fJBQK bJh Bc/^B[e;kB dh gotkj th BjhA ehsh iKdh.
'jD/: ko dh e;w Bk yktK

g[Zs tkbk B/w uZe fdnK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH bktK tkb/ dk T[io Bk e'Jh gfjbk w[[zvk fwZsoK dk fJBK ftnkj^pkjo/ foPfsnK ftZu d{i/ foPs/ ftnkj s'A pknd jh pDd/ jB fJBQK dk ekoB nDi'V gsh ekoB iK gsh d/ xo s'A pkjo j'D ekoB ;ohoe s/ wkBf;e b'VK dh g{osh, nkofEesk iK fe;/ j'o ekoB wip{oh t; ;pzX pDkJ/ iKd/ jB. fgnko GktBk Bkb'A fJj ;ohoe ;pzXK sZe fInkdk ;hws ofjzd/ jB. nkofEesk ekoB eJh tko gsh tb'A gsBh B{z nkgD/ GoktK Bkb ;pzX pDkT[D bJh wip{o ehsk iKdk j?. fJ; bJh fdT[o^GoikJh dk foPsk ;wki tb'A gqtkfBs foPfsnK ftZu nkT[Adk j? go y[ZbQ/ o{g ftZu fJBQK d/ ;ohoe ;pzX ;wki ftZu gqtkB BjhA. Gkt/A ;wki B{z fJBQK ;pzXK dk gsk jz[dk j? go gqsZy o{g ftZu fJj ;pzX BjhA pDkJ/ iKd/. i/eo nfijh rZb iZr ikjo j't/ sK bkjBsK th gkJhnK iKdhnK jB go gfotko dh rZb gfotko ftZu oZyD bJh fJBQK B[{z BPo j'D' pukfJnk iKdk j?. feT[Afe gzikph ;wki ‘YZeh foZM/ e'Jh Bk p[M/’ dh XkoBk ftZu ftPtk; oZydk j?. fJ; gqeko ;wki ftZu r?o^;wkih foPfsnK dh nDj'Ad BjhA. fJj th Bkb^Bkb ubd/ ofjzd/ jB go fJBQK B{z ;wki s'A u'oh fSg/ fBGkfJnk iKdk j?. fJBQK ;pzXK d/ gsk bZrD s/ e[Vh dk S/sh jh fes/ ftnkj eo fdZsk iKdk j? s/ fco ftnkj eoB t/b/ xo to th d/y/^goy/ BjhA iKd/ ;r'A wkg/ pdBkwh s'A puD bJh Xh ftnkj e/ ;[oy{o j' iKd/ jB.

fgnko^nB[Gt n"os^wod d' fto'Xh fbzre iht jB, fJBQK dk foPsk gqfeose j?. fJZe^d{i/ tZb fyZu e[dosh j?. ;kv/ ;wki B/ n"os wod d/ y[ZbQ/^fgnko, ekw[e ;pzXK T[go gkpzdhnK brk fdZshnK jB. d't/A fJB;kB j'D ekoB fJBQK nzdo th ykfjPK, GktBktK jB. d't/A jh fto'Xh fbzr dk ;kE wkDBk ukj[zd/ jB go ;wki ftZu y[ZbQk fgnko fttofis j?. ;wki B/ fJBQK dh gqfeose b'V B{z ;wMfdnK ftnkj gqpzX dk fBowkD ehsk. ftnkj^gqpzX d[nkok n"os^wod ;wkfie wo:kdk nB[;ko fJe foPs/ ftZu pZMd/ jB. fJBQK B{z fiB;h ;pzX pDkT[D, fJe^d{i/ Bkb Gkte gZXo s/ i[VB dh ;wki tb'A gqtkBrh j[zdh j? go fJe^d{i/ gqsh fyZu, Gkt[e brkT[ wB[Zy dh p[fBnkdh fposh b'V j?. fJ; fyZu, brkT[ ;pzXK Bz[{ fgnko dk BK fdZsk iKdk j?. fgnko iK fJPe wB[Zyh ihtB fizBk jh gqkuhB j?. fJj fJZe ;dhth ;Zu j?. fgnko B{z PpdK dk ikwk gfjBkT[Dk efmB ekoi j? feT[Afe fJj GktBkswe gqftosh j?. jo ftnesh d/ fgnko gqsh ftuko, nB[Gt tZyo/ jB. fJ; bJh fJj pj[GKsh j' fBpVdk j?. fgnko d/ g?wkB/, gfoGkPk th ;pzfXs ;wki^;fGnkuko jh fBoXkos eodk j?. fJ; bJh ;cbsk^n;cbsk th ;wki tb'A jh fBoXkos j[zdh j?. ;wki ukj/ wB[Zy d[nkok jh ihtB B{z fJZe f;;NwpZX sohe/ Bkb ubkT[D bJh pDkfJnk frnk gqpzX j? go wB[Zy nkg jh nkgD/ pDkJ/ g?wkfBnK s'A w[esh ukj[D bZrdk j?. fJ; bJh ;wki s/ ftnesh ftukb/ Neokn ubdk ofjzdk j?. ftnesh y[ZbQ b?Dh b'udk j? go ;wki fJ;dh gqtkBrh BjhA fdzdk. gzikph ;fGnkuko ftZu ftnkj s'A gfjbK n"os wod d/ fe;/ th Gkt[e, iipksh, fiB;h ;pzXK Bz{ ;theko BjhA ehsk iKdk, feT[Afe fJj P'Pb N?p{ jB. ;wkfie gqkDh j'D d/ Bks/ ftnesh fJBQK nB[;ko ftuodk j? go p[fBnkdh s"o s/ T[;dhnK ykfjPK, T[wzrK T[t/A jh ofjzdhnK job, T[j fJBQK B{z dpkT[Dk f;Zy b?Adk j? go fJj ysw BjhA jz[dhnK. fJjh dfws GktBktK, ykfjPK NZfgnK okjhA T[ikro j'JhnK jB. fJBQK okjhA T[j gq/wh^g/qfwek d/ foPs/ ftZu pZM e/ nkgDhnK fgnko^GktBtK dk eEkof;I eod/ jB. NZfgnK okjhA gq/wh^gq/fwek s// gsh^gsBh d/ gq/w dk gqrNktk j'fJnk j? go gq/wh^gq/fwek d/ fgnko^nB[Gt B{z pVh fPZds Bkb fpnkfBnk frnk j?, feT[Afe fJE/ wB d[nkok bZfGnk wB dk, o{j dk jkDh j?, fJE/ nkofEe o[uhnK s'A T[go T[m e/ GktBktK dh ;KM j?, fJZe^d{i/ gqsh ;wogD dh GktBk j?. gsh^gsBh d/ fgnko dh th g/Pekoh j'Jh j?, T[j ;wki d[nkok pDkJ/ gqpzX d[nkok fJ; foPs/ ftZu pZMd/ job s/ eJh tkoh fJj foPsk ipod;sh E'fgnk jz[dk j?. fJE/ nDukj/ ;kEh Bkb th fIzdrh r[ikoBh g?Adh j?. gsh^gsBh i/eo fJe d{i/ dhnK ;'uK^T[wzrK d/ jkD d/ j'D sK fJj foPsk r{VQ j' fBpVdk j? go fJ; foPs/ ftZu fgnko ;[Gkfte j? feT[Afe fto'Xh fbzr j'D eoe/ fJe^d{i/ gqsh fyZu dh fposh ekoB, fiB;h ;pzX pDB s/ fJZe d{i/ dk ;kE gqkgs eoe/ GktBkswe ;KM pDBh ;[Gkfte j?. fiE/ nDi'V to j?, T[E/ fJ; foPs/ dk nkdoPe gZy ;kjwD/ BjhA nkT[Adk. fgnko d/ d' o{g jB ^ ;z:'r s/ ft:'r. ;z:'r ftZu fJe^d{i/ Bkb fwbkg s/ ft:'r ftZu ftS'Vk j?, fpojk j? s/ sVg j?. NZfgnK okjhA gq/wh^gq/fwek, gsh^gsBh d/ ;z:'r^ft:'r d't/A o{g jh g/P j'J/ jB. gq/wh^gq/fwek fgnko wBZ[y dh p[fBnkdh fposh j'D eoe/ n"os^wod fJe d{i/ fJ; foPs/ ftZu pZMd/ jB go ;wki B{z fJj foPsk gqtkB BjhA go ftnesh nkgDh ftneshrs o[uh B{z wjZst fdzdk j'fJnk nkgD/ wB d/ nky/ bZr nfij/ foPs/ pDkT[Adk j? go ;wki s'A pukT[D bJh :sBPhb ofjdk j?. fJ; foPs/ ftu ;[nkoE iK b'G^bkbu s'A fpBK j'D eoe/ ;wogD dh GktBk j?. nkgDh g;zd j'D ekoB fInkdk B/Vsk j? s/ P[dkJhg[D/ tkbk fgnko j?. fJj eJh tko ;ohoe ;zpzXK s'A T[go T[m e/ o{jK dk fgnko th pD iKdk j?. fJE/ nkgD/ ;kEh s'A fpBk ;G e[M ftnoE ikgdk j?. T[;d/ ;kjwD/ d[BhnK d/ wfjb^w[Bko/ th fBr{Dh uhi ikgd/ jB T[; Bkb fiT[Dk^woBk uzrk bZrdk j?. fJE/ wB dhnK GktBktK dh fsqgsh j?, fJ; bJh pkjoh fdykt/, nkofEe y[Pjkbh ;G e[M pj[s S'Nk ikgdk j?. e[Zbh :ko dh ;[or dk M{Nk nZr bZr/ wfjbK B{z HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fizd :ko dh ;/i s/ fBeb/

[orK B{z ikD jZvhnK

fJe^d{i/ d/ ;kE dh fyZu j[zdh j?. gq/fwek, gq/wh nZr/ nkgDk ;G e[M fBSkto eo fdzdh j?, feT[Afe T[;dh nkgDh ;fjwsh th j?. d'tK dh fJZSk Bkb pfDnk fiB;h fwbkg T[jBK B{z nBzs y[Ph fdzdk j?. nfijh fyZu jz[dh j? fe fco d/y d/ ;po BjhA nkT[Adk, T[; Bkb nG/d j'Dk b'ud/ jB. “fJPe gq/w wB[Zyh wkBf;esk ftZu gqpb shpo GktK Bkb j'Jh fJe wkBf;e ;fEsh j? fi; ftZu fJB;kB, i?fte, d/fje, neKfyeh, foPskrs, ;z;feqse s"o s/ d{finK Bkb i[Vdk j?.”10 feT[Afe fgnko fJBQK GktBktK dk w[iZ;wk j?. nZyhA d/fynK ;po Bk nkt/

kok s/ok x[ZN Go bK

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH T[j Xosh B;hpK tkbh fiE/ w/ok :ko t;dk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/oh fBeb{ ikB ;[ykbh fjZe T[s/ jZE oZy d/ d'tK B{z fJZe^d{i/ fpBK jo gk;/ T[ikV ikgdh j?, wB fjIo Bkb ftzfBQnk iKdk j?. fJ; bJh e[M th uzrk BjhA bZrdk^

kB{z ;ZiDK pkM jB/ok

uzB Gkw/A fBZs uVQdk fJZe d{i/ Bkb fdbh ;KM j'D eoe/ d[y^;[y ;KMk j' iKdk j?. d{i/ B{z y[P oZyD bJh jo ;zGt :sB eod/ jB fJe d{i/ ftZu ftbhB j'D eoe/ fJe o{j jh ikgdh j?L^ s{z dhtk s/ w?A s/oh b'n s/oh w/oh fJe fizdVh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH n?t/A d' ebp{s pDkJ/ s/oh w/oh fJZe fizdVh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH bkbh w/ohnK nZyK ftZu oVe/ nZy w/o/ :ko dh dy/ gqhsw dh jo uhi fdb'A ;theko j[zdh j?, fco b{D dh vbh th fwPoh bZrdh j? Gkt nG/d jh j' iKd/ jBL^ n;K fwPoh po'po ikDh fwZsoK dh b{D dh vbh fJe s/oh nk ;'jfDnk :kok HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH i[Zsh T[s'A iZr tkfonk ft:'r fe;/ nkgD/ d/ d{o ub/ ikD ekoB ft:'r d/ Gkt g?dk jz[d/ jB NZfgnK okjhA fJj tZy^tZy foPfsnK d/ ;zdoG ftZu g/P j'fJnk j?L^ 1H g/qwh^g/qfwek dk ft:'r 2H gsh^gsBh dk ft:'r 3H Xh dk g/fenK Bkb'A ft:'r 1H gq/wh gq/fwek dk ft:'rL fJj foPsk wo:kdk Gzie j?. ;wkfie wo:kdk B{z T[bzx e/ ftneshrs o[uh dk XkoBh j?. wZXekbh ikrhodko ;wki nzdo fgnko dk nwb Nkeo/, fto'X s/ prkts dk j?. ;wki fBoXkos foPfsnK B[{z ;[uko{ Yzr Bkb fBGkT[D B{z soIhj fdzdk j?. fJ; bJh fgnko d/ gKXhnK B{z ;wki d/ fto'X dk ;kjwDk eoBk g?Adk j?. ;wki Gko{ fXo j'D ekoB fJBQK B{z ;ohoe s"o s/ tZyo/ eoB bJh nkgDh g{oh tkj bkT[Adk j?. ukj/ ;wki d/ nfjbekoK d[nkok T[BQK B{z ftS'V fdZsk iKdk j? go T[BQK dh GktBkswe ;KM pD ofjzdh j?. gq/fwek dk Ipod;sh wkfgnK d[nkok fes/ j'o ftnkj eo fdZsk iKdk j?. T[;B{z nkgD/ gsh B{z ;thekoBk g?Adk j? s/ nkgD/ gq/wh B{z jh sB^wB dk ;kEh wzBdh j'Jh gsh Bz{z fdb'A ;theko BjhA eodh. ft:'r d/ ekoB T[j fpojk dh GZmh ftZu ;Vd/ jB. e[Vh B{z th nkgD/ wkfgnK dh fJZIs ykso wkfgnK dh ;j/V Bkb ikDk gA?dk j?. gq/wh th ft:'r ftZu sVcdk j?. ftS'V/ Bkb'A w"s B{z uzrh ;wMd/ jBL^ w/oh XVe XVe fizd eodh ftS'Vk p[ok fwZsoK dk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

[Zsh gJh d/ ekbik XV e/

rw p/bh fwZsoK dk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fYZv ;[ZfenK yzBk N[ZN yktK wkoh s/o/ fceoK B/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH n"os nkgDh d[i?bh ;fEsh ekoB pkg dh woIh nB[;ko ftnkj eotk b?Adh j? sK gq/wh B{z T[j ‘p/tck’ ikgdh j?. T[j n"os dh wIp{oh ikDB dh e'fPP BjhA eodk ;r'A sknB/^fwjD/ fdzdk j? s?B{z eh w[ebktk sko{ o'Ad/ :ko SZvrh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ozvh j' i/A w[ebkt/ iKdh fwZsoK dh nkj bZr i/ gq/wh^gq/fwek d/ ftS'V/ dk fJe ekoB sK ftnkj jz[dk j?. d{ik fe;/ rbs cfjwh iK fposh ekoB nkg;h ;pzX N[ZN iKd/ job iK fco ;[nkoE dh e'Jh GktBk j't/. fJ; N[ZNh :koh dk dod th n;fjD:'r j[zdk j?. NZfgnK okjhA fJ; N[ZNh :koh d/ ehoB/ tX/o/ wod jh gkT[Adk j?, feT[Afe n"os B/ ftnkj e/ j'o EK ubh ikDk j? s/ T[; xo ftZu foPsk pDkJh oZyD bJh nkgD/ gfjb/ gq/w^;pzXK B{z ir^ikjo j'D s'A th pukT[Dk j[zdk j?. T[j nkgDh nfijh ;fEsh ekoB b[e^fSg iK nkBhA^pjkBh o'Adh j? go wod B/ nkgD/ dod B{z y[ZbQ jB e/ gqrNkfJnk j?. T[;/ wkj"b ftZu ofj e/ T[;B{z tko^tko phs/ gb :kd nkT[Ad/ jB fJ; bJh th T[j ftS'V/ ftZu tX/o/ sVcdk j?. d{ik n"os B/ sK nkgD/ g/fenK B{z SZve/ fes/ j'o ikDk jh j[zdk j?, fJ; bJh T[j ftS'V/ dh wko MZbD bJh pugB s'A jh fsnko jz[dh ofjzdh j?. fJ; bJh th T[j u[Zg u[ghs/ o'Adh j?.

koh N[ZNh d/ ehoB/ gkt/

Bkb/ iZN jb tkjt/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH iZN p?m e/ o'jh d/ ftZu o't/ N[ZNrh :koh s'A HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w?A vodh t?D Bk gktK fBZeh fBZeh fJzM feodh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fYZv ghV d/ pjkB/ o'tK d[Zy w?B{z ;ZiDk dk gsh gsBh dk ft:'r d{ih fe;w dk ft:'r gsh^gsBh dk j?. gsh d/ nkofEe wip{oh ekoB gqd; iK izr ftZu ub/ ikD ekoB T[jBK B{z ftS'V/ d/ ;Zb, sho ;fjD/ g?Ad/ jB. fJ; ftS'V/ ftZu n"os dh t/dBk tX/o/ fPZds Bkb gqrN j'Jh j?. gsh B{z th ukj/ nkgDh gsBh dh :kd ;skT[Adh j? go T[;d/ xo s'A pkjo ikD eoe/ tX/o/ t;hb/ j'Dk s/ izr tZb fXnkB s/ xo s'A pkjo j'D eoe/ g?;/ ewkT[D tZb tX/o/ fXnkB j'D eoe/ T[; e'b ;wK th BjhA j[zdk ;h s/ gsh d/ xo dh uko dhtkoh sZe ;hws j'D ekoB T[j nkgD/ gsh dh :kd ftZu fpjpb j'Jh n";hnK gkTA[dh, T[;B{z tkg; pbkT[D bJh sob/^fwzBsK eodh, ektK d/ pB/o/ T[s/ p'bD dh ukjs (gzikph ;fGnkuko ftZu eK dk pB/o/ ’s/ p'bDk xo gqj[Dk nkT[D dk ;{ue j?) j? sK fe T[;dk gsh tkg; nk ikt/. T[;dk nfijk eoBk ebgBk j?, T[j nkgDhnK GktBktK dk eEkof;I eodh j?. S[ZNh Bk d/D eoe/ fcozrh B{z d[on;h;K fdzdh j?, ed/ SfVnK B{z izr s/ fbikD bJh tk;s/ gkT[Adh j? Gkt jo jhbk tos e/ nkgD/ gsh B{z tkg; p[bkT[Dk ukj[zdh j?. nkgD/ gsh dh :kd ftZu fpjpb gsBh dk o[dB tX/o/ o{gwkB j'fJnk j?. gsh s'A fpBK T[;B{z nkgDh fIzdrh Bho; ikgdh j?. fes/^fes/ ekfte T[jfbnK okjhA ekw[e GktBktK dk gqrNk th eodh j? go T[;dk gsh th nkofEesk iK S[ZNh Bk fwbD ekoB wIp{o j?. Bkb/ Xko eZYk Bkb/ o'wK s[o frnk oks dh rZvh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/oh tZiD ekbi/ S[ohnK wkjh w/ok bkw B{z frnk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH oksK ekbhnK eZbh B{z vo nkt/ S[ZNh b? e/ nk ik B"eok ftS'Vk ukj/ gq/wh dk j't/ ukj/ gsh dk, tko^tko fwbkg bJh sKxdk j?. ed/ gKX/ B{z gZsoh c'b e/ fwbkg dk fdB dZ;D bJh efjzdh j? s/ d't/A jh oZp nZr/ fwbkg bJh noi'JhnK eod/ jB ed'A j'Dr/ ;ZiD Bkb w/b/ gKfXnK t/ c'b gZsoh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fes/ ftSV/ Bk wo ikJhJ/ fJe tkoh w/b t/ oZpk Xh dk g/fenK Bkb'A ft:'r shi/ fe;w d/ ft:'r ftZu Xh dk nkgD/ g/fenK Bkb'A ft:'r j?, fi; ftZu Gok^G?D, wK^pkg s/ ;j/bhnK Bkb'A ftSVBk j?. ukj/ jo n"os wod d/ ;kE dh ukjs oZydh j? Gkt nkgD/ wB d/ jkDh Bkb ftnkj eotkT[Dk b'udh j?. T[E/ T[;B{z nkgD/ wB dhnK fJZSktK dh g{osh dh y[Ph d/ Bkb^Bkb g/e/ xo Bkb'A ftS'V/ ikD dk th d[Zy j?. fJE/ jh T[j gbh^tZvh j'Jh jz[dh j?, ;j/bhnK Bkb pugB r[Ikfonk j[zdk j?. T[j GktBkswe s"o s/ tX/o/ i[Vh jz[dh j?, fJ; bJh ;G e[M SZv e/ gokJh j'D dk d[Zy j[zdk j?. ftnkjh ikD s'A pknd th tko^tko g/e/ nkT[D bJh sKxd/ jB, nkgD/ pkg nZr/ e[nkoh oZyD bJh fwzBs eodh j? go XhnK oki/^okDhnK B/ xo BjhA oZyhnK dh XkoBk nB[;ko pkg B{z th Xh B{z ftnkj[Dk g?Adk j?. Xh B{z pugB dhnK y/vK, fszzqiDK dhnK :kdK, wK^pkg, G?D^Gok, ;j/bhnK dk fgnko eZuh T[wo/ gJ/ fgnko d/ nX[o/ ofj ikD dk dZ[y th fyZu gkTA[dk j?, feT[Afe ;j[o/ xo ftZu fJe sK T[goh EK s/ d{i/ T[E/ e'Jh th nkgDk BjhA jz[dk. thok nkJh t/ G?D d/ ftjV/ g[zfBnK dk uzB pD e/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH BZe/ tZY{zrh owkT{A s/o/ fenko/ oZy b? e[nkoh pkpbk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/ok g?o fgSKj B{z ikt/ fwZsoK dk fgzv bzx e/ wK^pkg, G?FD^Gok sK T[;B{z fco th fwb iKd/ jB go ftSVhnK ;j/bhnK ;pZp Bkb jh fwbdhnK jB feT[Afe ;kohnK B/ ftnkj s'A pknd nkgD/^nkgD/ ;j[o/ xo ub/ ikDk j[zdk j?, fJ; bJh fwbDk w[Peb jh j[zdk j?L

Zg pD e/ ekbi/ w/b/

fgnko ;j/bh dk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fes/ fwbdh Bk ftSVh ;j/bh G?D GkJh fBZs fwbd/ fJe ftnesh dh fi; d{i/ ftnesh Bkb fdbh ;KM j[zdh j?, T[; s'A d{o j'Dk jw/Pk jh d[ydkJh j[zdk j?. n"os tX/o/ ;zt/dBPhb j'D ekoB foPfsnK B{z rfjokJh Bkb fBGkT[D s/ X[o nzdo sZe wfj;{; eodh j'D ekoB T[;B/ nkgD/ d[ywJh GktK B{z tX/o/ fPZds Bkb fpnkB ehsk j?. gq/wh gq/fwek d/ ftS'V/ ftu wod th nkgDhnK GktBktK gqrNkT[Adk j?. fJE/ d{i/ foPfsnK Bkb'A tX/o/ pokpkosk j?. n"os d/ ;[ji dk toBD NZfgnK okjhA n"os d/ ;[ji dk toBD d' soQK Bkb j'fJnk j?. fJe sK n"os d/ j[;B dh f;cs pVh ;[jisk Bkb ehsh rJh j?. ezw eki eodh n"os d/ j[;B B{z th tfvnkfJnk frnk j? go Bkb jh eJh NZfgnK ftZu n"os d/ ;[ji dk toBD eod/ ;w/A nPbhbsk Mbedh j?. n"os d/ ;ohoe nzrK dk toBD eoB d/ Bkb^Bkb T[;d/ j[;B B{z G'rD dh fposh th Pkfwb j' iKdh j?. e[nkoh e[Vh d/ j[;B dh skohc tX/o/ j'Jh j?, feT[Afe T[j gftZso j?, T[;dk j[;B BtK^Bo'nk j?, fe;/ B/ T[;B{z G'frnk BjhA. T[;d/ o{g ftZu uVQd/ fdB dh bkbh Bkb w/funk j?. “uVQd/ fdB dh bkbh torh bkbh e[nkoh d/ fujo/ T[s/ drdh j?. fJj bkbh ;ohoe pbtkBsk s/ wkB;e no'rsk dk ;keko o{g j?”11 o{g e[nkoh dk fdB uVQd/ dh bkbh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH o{g e[nkoh dk yzv fwPoh dhnK vbhnK n"os d/ ;[jD/ w[y bJh uzd dk o{ge tofsnk j? Budh dh r[Zs y[brh uzB pZdbK ftZu nkfJnk n"os d/ rfjfDnK okjhA th j[;B dh skohc j'Jh j?. rfjD/ n"os dh ;[zdosk B{z uko uzB bkT[Ad/ jB n"os d/ jko^fPzrko Bz{ th wod B/ nkgD/ nB[;koh jh fpnkB ehsk j?. T[j n"os dh y{p;{osh B{z do;kT[D d/ Bkb^Bkb ngqsZy o{g ftZu nkgDh G'rtkdh o[uh dk fJIjko th eo fojk j?. ozB fbPe/ jw/bK tkoh fiT[A uzB w[Y skok fbPe/ ezw^eki ftZu o[Mh n"os dh f;cs th j'Jh j?. gzikph ;fGnkuko ftZu feos B{z tX/o/ wjZssk gqkgs j?. fJ; bJh ezw^eko eodh n"os dh f;cs T[;d/ ezw Bkb i'V e/ ehsh j?. fJE/ ;[ji dk toBD pV/ jh n;hb Yzr Bkb j'fJnk j?L^ nkN r[zBdh dk w[VQek u'fJnk X"D s/ ;zX{o v[fbnk d{ih ;[o ftu n"os d/ j[;B dh skohca eoB bJh T[;d/ ;ohoe nzrK dh y{p;{osh th fpnkB ehsh j?, fJE/ wod dh G'rD tkbh fposh Gko{ j' iKdh j? fi;B/ n"os B{z e/tb d/j sZe ;hws eo fdZsk j?L^ e?Am/ tkbk Xko eZYdk dZ[X foVe/ MKioK tkbh fiE/ fJe gk;/ fJj ezw^eki B{z do;kT[Adk j? s/ d[ZX dk j'Dk ;wkfie o[sp/ B{z, T[E/ Bkb jh n"os dhnK ekw[e GktBkt dk gqrNktk th eodk j?. “d[ZX fJe gk;/ ;ohoe ;[v'bsk dk gqshe j?, T[E/ d{i/ gk;/ n"os d/ Gyd/ i[Z;/ ftubh ;[Gkte ekw u/PNk dk ;ze/s th j?.”12 n"os d/ fujo/ bJh nZr dk o{ge tosDk th ekw[esk B{z do;kT[Adk j?. nZr ekw dk gqshe j?. n"os dk nZr tork fujok T[;d/ ekw t/r B{z do;kT[Adk j? s/ skohc eoB tkb/ dh G'rtkdh o[uh B{z th. u[zBh ;kV Bkb bJhA w[fNnko/ x[zv ftZu nZr ;Vdh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH gZbk eo b? wBQ/ s/ yVhJ/ gkDhnK B{z nZr bZr i{ T[;dh ;[zdosk s/ Gydk fujok d/y e/ wod dk ekw t/r T[pkb/ yKdk j?. n"os d/ ;[ji dk toBD fes/^fes/ f;ZXk, ;gPN s/ p/pke j' iKdk j?, fi; ftZu nPbhbsk Mbedh j?. nfij/ NZg/ th fwb iKd/ job fiBQK ftZu f;oc s/ f;oc n"os B{z G'rD, wkDB dh fposh gqXkB j?, e'Jh ekfte Ujbk th BjhA. s/oh u{; bK p[ZbQK dh bkbh wSbh dk gZs pD e/ fJE/ p[ZbQK dh bkbh n"os d/ j[;B d/ ;Zio/gB dk gqrNktk j?, wod T[;B{z wkDBk ukj[zdk j?. fJ;dk fJe ekoB ;wki d[nkok fBoXkos wo:kdk nB[;ko n"os^wod fJe^d{i/ s'A d{o eo fdZs/ rJ/, fJ; ekoB n"os wod dh wkBf;esk bJh ng{oB ykfjP pD rJh. wod, nkozG s'A jh n"os dh y{p;{osh dk ekfJb fojk j? s/ T[;d/ o{g B{z G'rDk ukj[zdk j?. n"os d/ ;ohoe ByfPyK dk, jko^fPzrko, gfjokt/ nkfd dk toBD n"os B{z G'rtkdh t;s{ s'A tZX e[M BjhA pDkTA[dk j?. n"os dh ;[zdosk d/ g?wkB/ th wod B/ jh fBoXkos ehs/ j'J/ jB. NZfgnK ftZu g/P n"os^wod ;pzX wB[Zy foPfsnK ftZu'A ;G s'A wjZstg{oB foPsk n"os^wod dk j?. id'A s'A pqfjwzv dh f;oiDk j'Jh j?, T[d'A s'A jh n"os^wod dk foPsk ufbnk nk fojk j?. n"os^wod d/ foPs/ s'A fpBK fJ; ekfJBks dh ebgBk th BjhA ehsh ik ;edh. n"os^wod foPs/ ftZu wK^g[Zs, gsh^gsBh, gq/wh^gq/fwek, fdT[o^GoikJh, fgsk^Xh, Bz{j^;j[ok nkfd foPs/ nkT[Ad/ jB go n"os wod ;pzXK ftZu'A tX/o/ wjZstg{oB foPsk gsh^gsBh ns/ gq/wh^gq/fwek dk fojk j?. nkozG s'A jh n"os^wod dk go;go nN[ZN ;pzX fojk j?. fJj fJe^d{i/ gqsh nkeofPs j[zd/ oj/ jB, fJjh neoPD T[BQK B{z gq/w^;pzXK ftZu pzBQdk j?. ;kv/ ;wki ftZu n"os^wod ;pzX ftnkj d[nkok jh gqtkB g?Ad/ jB, feT[Afe gzikph ;wki ftZu n"os^wod ;pzXK B{z d' soQK Bkb jh ;wfMnk frnk j?. fJe T[j i' ;wki fBoXkos eodk j?, fJj ftnkj gqpzX d[nkok j'Ad rqfjD eod/ jB. ftnkj gqpzX d[nkok T[BQK B{z gsh^gsBh d/ o{g ftZu fJeZm/ ofjD dk ;oNhfcae/N fwb iKdk j?. “fJ;soh g[oP gqfeosh gZy'A d' fto'Xh fbzre j'Adk jB s/ fJ; foPs/ dk nkXko i?fte j?. fJ;soh g[oy dk fJj i?fte foPsk T[d'A gqwkfDe pDdk j? id'A fJ; foPs/ B{z ;K;feqse gqtkBrh fwbdh j?. ;K;feqse gqtkBrh s'A gfjbK fJj foPsk gkPftesk tkbk j?. fJ; gkPfte foPs/ B{z ;z;feqsh nkgDh wo:kdk Bkb gqwkfDe pDkT[Adh j?. ;z;feqsh d/ gqfswkB Bkb i[V e/ jh fJj i?fte foPsk gqwkfDe j'Ad gqkgs eo ;edk j?.” 13 ad{i/ T[j ;zpzX jB fijV/ ;wkfie wkg dzvK B{z T[bzx e/ pDd/ jB, fJBQK B{z ;wki gqtkB eodk j?. fJBQK B{z nB?fse eoko fdZsk iKdk j?.nfij/ ;pzXK B{z ;wki s'A be' e/ oZyDk g?Adk j?. ;wki tb'A ngqtkfBs fJj foPs/ th d' soQK d/ jz[zd/ jB g{ot^ftnkj pD/ gq/w ;pzX, fijV/ fpBk fe;/ wIp{oh iK nkofEe ekoBK d/ nkgDh woIh Bkb wB d/ jkDh Bkb pDd/ jB . d{i/ ftnkj pkjo/ ;pzX jB fijV/ g{ot pD/ gq/w ;pzXK B{z jh ftnkj s'A pknd fBGkfJnk iKdk j? s/ d{i/ gsh d/ nDi'V j'D ekoB iK gsh d/ xo s'A pkjo j'D ekoB wkBf;e s/ ;ohoe b'VK dh g{osh bJh ftnkj^pkjo/ ;pzX pDd/ jB fJBQK ;pzXK ftZu nkofEesk iK ;ohoe b'V B{z w[Zy oZfynk iKdk ;h. nkofEe wIp{oh ekoB pD/ ;pzXK ftZu eJh tko gsh dh woIh th Pkfwb j[zdh ;h. fJ; bJh n"os^wod ;pzXK ftZu fJj ;kv/ foPs/ nk iKd/ ;B. 1H gsh^gsBh ;pzX 2H g{ot^ftnkj gq/w ;pzX 3H ftnkj^pkjo/ gq/w ;pzX (T) g{ot ftnkj pD/ gq/w ;pzXK dh fBozsosk (n) nDi'V to ekoB iK gsh dh r?o^jkIoh ftZu pD/ fiB;h ;pzX (J) gsh dh r?o^jkIoh ftZu gokJ/ wodK tb'A pDkJ/ Ipod;sh fiB;h ;pzX (;) nkofEesk ekoB gsh dh ;fjwsh Bkb pD/ fiB;h ;pzX (j) g[Zso gqkgsh bJh pD/ ftnkj^pkjo/ ;pzX gsh^gsBh dk foPsk gsh^gsBh dk foPsk ftnkj gqpzX d[nkok j'Ad rqqfjD eodk j?. ftnkj gqpzX ;wkfie ihtB B{z ubkT[D bJh ns/ ykBdkB B{z nZr/ tXkT[D dk ekoi eodk j?. Bo^Bkoh fJ; gftZso pzXB d/ Bkb gsh^gsBh d/ foPs/ ftZu pZM iKd/ jB s/ d'tK dk ;z:'r fPqPNh d/ fBowkD ftZu ;jkJh j[zdk j?. fJ; foPs/ ftZu pokposk j'Dh ukjhdh j? go gzikph ;fGnkuko ikrhodkoh o[uh tkbk j'D eoe/ fJj foPsk n;[yktK jh fojk j?. gsBh, gsh dh nXhBrh ;fjzdh ojh j?. T[;B{z xo, ikfJdkd d/ nfXeko s'A tKMk oZfynk frnk j?. T[;B{z nkgDh d[i?bh ;wkfie ;fEsh s/ nkofEe ;kXBK s'A ftoth j'D ekoB wod dhnK tXhehnK ;fjDhnK gA?dhnK jB gsh T[go ikrho{ ;'u dk p'bpkbk j? s/ T[j fJ; foPs/ B{z nkgD/ nB[;koh ubkT[Adk nkfJnk j?.n"os d/ ;oho T[go g{oh soQK T[;d/ gsh dk ezNo'b j[zdk j?. pkg tb'A th nkofEesk dh E[V ekoB nkgDh Xh dk nDi'V to Bkb ns/ eJh tko w[Zb dk ;ke th ehsk iKdk ;h. fJ; bJh Xh B{z nkgDh d[i?b/ gZXo dh ;wkfie ;fEsh ekoB nDi'V to Bkb jh fIzdrh p;o eoBh g?Adh j? go NZfgnK okjhA T[;dk w{e ftdo'j ikoh ofjzdk j?. T[j nkgD/ nfij/ to B{z nkV/ jZEhA b?Adh j? ns/ T{;B{z wB' ;theko BjhA eodh go wIp{oh ekoB T[;B{z SZv e/ th fes/ BjhA ik ;edh. gzikph ;fGnkuko ftZu Xh dh v'bh g/e/ xo'A iKdh j? s/ ;j[o/ xo'A noEh jh T[mdh j?/. ftnkjh Xh dk g/eh p?mDk gzikph b'e wkB; B{z ;theko BjhA. T[j NZfgnK okjhA nDi'V to dh fto'Xsk eoe/, T[;dk w"i{ pDk e/ nkgD/ wB dk r[pko eZYdh j?. T[;B{z p[ZbVQ, x[Zr{, uZgDk, tDh dk Bkr, bZv{ nkfd efjzdh j'Jh nkgDhnK GktBktK dk eEkof;I eodh Bio nkT[Adh j?L wkJ/ Bh pDk d/ fgzBhnK

kB{z p[ZbVQ fij/ B/ b?D nkT[Dk

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH nZr/^nZr/ s[o p[ZbVk s/o/ wro w/bQdh nktK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w[zvk o'jh dh feZeo s'A ekbk pkg{ d/ g;zd nk frnk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH jkeK wkodh ;o'QA d/ c[Zb torh o'Nh yk b? uZgDk fijk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH uZe rmVh thok t/ nkgK uZbhJ/ x[Zr{ dh eh pks g[ZSDh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fes'A p'b t/ tDh fdnk Bkrk tho w/ok b/?D nk frnk nzs B{z fco T[;B{z pkpb d[nkok bZG/ to B{z ;thekoBk g?Adk j?. pugB s'A jh T[;dh wkBf;esk wodkt/A gqpzX nB[;ko ubdh nkJh j?. T[;B{z nkgD/ gsh B{z nkgDk ;G e[M wzB e/ uZbD dh f;ybkJh fdZsh iKdh j?. fBzdhJ/ Bk wkbe B{z Gkt/A j't/ ezpbh s'A ekbk fJ; bJh T[j ;wkfie gqpzX nB[;koh j' e/ ubD ftZu jh nkgDh GbkJh ;wMdh j? s/ pkg dh woIh B{z nkgDh woIh pDk b?Adh j?. s/oh t/ ;j/V pkpbk w?E'A jkfJ fBzfdnk Bk ikt/ fBnkDk$p[ZYk$ekbk to wkfgnK dh ;j/V j'D eoe/ ;thekfonk sK iKdk j? go “jkD B{z jkD wZ[Y s'A fgnkok j?. j[;BK s/ fJPeK d/ i'V X[oK s'A ub/ nkT[Ad/ jB go ihtB dh nw[Ze Gkb id'A fdb d/ jkDhnK e'b nk yb'Adh j?, ihtB ;koEe ikgdk j?.”14 fJ; bJh jkD d/ ;kE dh b'V ofjzdh j?. i/eo pkg tb'A bZfGnk to wB dk jkDh j't/ sK fIzdrh ;tor pD iKdh j? s/ nkg^w[jko/ d[nktK wB ftZu'A fBebdhnK jBL^ i'Vh w/bsh coe Bk ekJh i[r i[r iht/A pkpbk gsBh B{z gsh d/ ;ohoe s/ wkBf;e ;kE dh Io{os j[zdh j? s/ Bkb jh gsh d/ ;kE Bkb ;zs[PNh th j[zdh j? sK xo/b{ ihtB ;ktK ofj ;edk j?. ftd/P rJ/ gsh dh gsBh T[;d/ ;kE bJh so;dh j?, T[;dh :kd ftZu fpjpb j' iKdh j?. T[;B{z nkgDh itkBh gsh d/ ;kE s'A fpBK p/noE ikgD bZrdh j?, e[M th uzrK BjhA bZrdk. fJ; bJh NZfgnK okjhA tko^tko nkgD/ gsh B{z tkg; p[bkT[D bJh sob/ eodh j? s/ nkgDh itkBh s/ nkgD/ n;[oZfyns j'D dk nfj;k; th eotkT[Adh j? go gsh th nkgDh nkofEe ;fEsh ekoB wIp{o jz[dk j?. T[j T[;B{z ;wMkT[Adk j?, nkgDh p/t;h Ikjo eodk j? go T[;B{z gsh fpBk e[M th uzrk BjhA bZrdk j?. T[j S[ZNh Bk d/D tkb/ ;kjp B{z pd^d[nktK fdzdh j?. oksK ekbhnK eZbh B{z vo nkt/ S[ZNh b? e/ nk ik B"eok HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH e[zvk bk e/ ;"A Bh ikJhA

kB{z ;kjp S[ZNh Bk d/t/

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

kjpk s/oh w/w woi/
kv/ ;kjp B{z S[ZNh Bk d/t/

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH d' B/Ap{ gZe/ xo s/o/ S[ZNh b? e/ nk ik B"eok HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

kB{z ;kjp S[ZNh Bk d/t/

B/Ap{nK B{z tkV eo b? HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH tkV rZvhU ofjD Bk d/t/ xo s/ok tho pZeok gsh dh r?o^jkIoh ftZu p/rkB/ wod dh T[; Bkb ;pzX pDkT[D dh ske ftZu ofjzd/ jB s/ eJh tko ipoh fiB;h ;pzX pDkJ/ th iKd/ jB ns/ eJh tko fJj ;pzX n"os dh ;fjwsh Bkb pDd/ jB, feT[Afe T[j th nkgDh ;ohoe b'V ekoB wIp{o j[zdh j? go gsh ;kjwD/ gsh posk j'D dh rZb gZfenK eotkT[D bJh p/rkB/ wodK ;kjwD/ nkgD/ p/t; j'D dk nfj;k; eotkT[Adh j?. nDi'V to ekoB g{oh ;zs[PNh Bk j'D ekoB th ftnkj^pkjo/ ;pzX pD iKd/ jB fJj ;pzX ;wki s'A u'oh^fSg/ fBGkJ/ iKd/ jB irho{ wkBf;esk ekoB gsh nkgDh gsBh s'A fpB j'o n"osK Bkb th ;pzX oZydk fojk j?, feT[Afe wod d/ nfij/ ;pzXK B{z ;wki tb'A pj[sk rbs BjhA wzfBnk frnk, T[j sK Bksk^X'sk x'Vk j?. fprkBhnK y[obhnK ftZu w{zj wkoB tkbk j?, fJ; bJh wod gqXkB ;wki ftZu T[;dh nkgDh woIh j?. gsBh tb'A nfij/ foPs/ dk fto'X ehsk iKdk j? go nkgDh d[i?bh ;fEsh ekoB T[j yZ[bQ/ o{g ftZu T[;dk fto'X BjhA eo ;edh. T[j sK f;oca wB'^wBh M{odh jh j?L^ wZurh szd{o s/ yVQh id'A d/fynk ozvh d/ xo tVdk gsh^gsBh d/ foPs/ ftZu doko dk ekoB T[;dh tZvh GoikJh th j[zdh j?, feT[Afe gsh d/ ftnkj/ ikD s'A gfjbK T[; T[go GoikJh dk g{ok jZe jz[dk j?. fdT[o d/ ftnkj s'A pknd th eJh tko fdT[o^GoikJh dh nkg;h B/Vsk gsh^gsBh ;pzXK ftZu e[VZsD g?dk eodh j?. itkBh Gkp' wkDh J/ phpk ;kB{z ekjdk ukn HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Gkp' ozvh B/ GV'b/ ftZu gk fbnk T[s'A d/ bh o/p uZgDh NZfgnK okjhA gsBh jh fPekfJsK eodh BIo nkT[Adh j?, gsh tb'A j[zrkok pj[s xZN j?. fJ;dk ekoB nkofEe Pesh wod d/ jZE j'Dk s/ n"os dk wod dh ewkJh T[go fBoGo j'Dk j?. fiE/ fes/ th T[j p'bdk j?, T[E/ T[;dh wodkthA jT[A dk gqrNktk j'fJnk j?. u[Zg eoe/ rZvh d/ ftZu pfj ik p'b/Arh u[g/V ykJ/Arh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w?E'A ykb NZfgnK Bk ikt/ o'Nh b? ik jb SZv e/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH jb SZZZZZv e/ gokDh wkoh ykb NZg eziok dhJ/ nofEesk fJ; foPs/ dk nkXko pDdh j?. nkofEe ;kXBK s'A jhDh j'D eoe/ n"os dk doik xNhnk ;wfMnk iKdk j? s/ T[j nkofEe s"o s/ wod dh r[bkw j?. “p[oi[nkIh B/ gfotko d/ w[Zy s'A Gkt[e foPfsnK dh ukdo bkj ;[ZNh ;h s/ gfotkoe foPs/ p; w[dok j' e/ ofj rJ/ ;B feT[A i' ;dhnK s'A b? e/ wod ;owkJ/dko ;wki dh nkofEe fIzdrh dk X[ok fojk j?. n"os ftnkj[sk ihtB ftZu nXhB doi/ s/ ojh j?, fJ; fttjko dh ewI'o ;KMhdko.”15 go fes/^fes/ NZg/ n"os d/ fto'X dk f;yo jB id'A T[j nkgD/ g/N nzdo gb oj/ pZu/ B{z nkgD/ gsh dk ikBto efjzdh j?. gzikph ;wki ftZu pZu/ g?dk eoB ftZu n"os dh e'Jh woIh Bjh g[ZSh iKdh. gsh dh woIh jh n"os dh woIh pDk fdZsh rJh j?. i/eo pZuk wz[vk j't/ sK T[;B/ th wod j'D eoe/ nkgDh ;odkoh ekfJw eoBh j?, fJ; bJh wB'^d[yh j'Jh n"os nkgD/ jh pZu/ B{z wod dk ikBto efj e/ g{o/ wodkt/A gqpzX d/ fybkc p'bdh nkgD/ wB dh GVk; eZYdh j?L^ o'Nh yk ik T[oK nkD e/ w?E'A ykb NZfgnk Bk ikt/. s?E'A fYZv uZfenk Bk ikt/ ykJh dk s{z gZi bKt dh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fYZv w/ok s/ ikBto s/ok fYZv d/ eh fwjD/ wkodk go gsh^gsBh d'tK B/ fwb e/ gfotko dh ;z;Ek B{z nZr/ s'oBk j[zdk j?. fJ; bJh fJj fJZe^d{i/ d/ ;KMhdko th jz[d/ jB. pj[sh tko gsh nkgD/ gfotko d/ fto'X ftZu nkgDh gsBh dk gZy th g{odk j?. gsh jh nkgDh gsBh B{z nkofEe ;[ftXktK gqdkB eodk j?. i/eo fe;/ e[Vh dk gsh T[;d/ jkD dk, ;'u dk jkDh s/ ;op^r[D ;zgzB j't/ sK T[;dh fIzdrh ;tor pD iKdh j? s/ nfijk gsh T[;dh fizd ikB pD iKdk j? s/ T[;B{z fdb'A fgnko dh j?. T[jh T[;B{z ;G s'A ;'jDk ikgdk j?L^ Bh w?A uzd Bkb'A uho fuokfJnk e"s w/ok ehjB/ fBzfdnk. fJ; foPs/ ftZu dtzX ubdk ofjzdk j?. fJ; foPs/ d/ ukj/ nB/eK gZy jB go n"os dh ;fEsh nXhBrh tkbh jh ojh j?. gsh^gsBh B// fwb e/ xo rqfj;Eh B{z ubkT[Dk j[zdk j?, fJ; bJh fJ; foPs/ ftZu jk;/^o';/ Bkb^Bkb ubd/ ofjzd/ jB nzs ftZu gsBh jh jo ;fEsh Bkb ;wM"sk eoe/ ;pzXK B{z ;kt/A pDkT[D dh e'fPP ftZu bZrh ofjzdh j?. g{ot^ftnkj gq/w ;pzX wB[Zy B/ bzwh gqfefonk ftZu'A r[Iod/ j'J/ foPsk^Bksk gqpzX nkgD/ bJh f;ofink j?. T[j ;wkfie gqkDh j'D d/ Bks/ fJjBK foPfsnK s'A fpBK nkgDh j'Ad B{z ekfJw BjhA oZy ;edk go pj[sh tko wB[Zy nkgD/ f;oi/ foPfsnK s/ ;wkfie tbrDK s'A ftneshrs o{g ftZu nkIkd j'D bJh sKxdk ofjzdk j?, fJ; bJh ftneshrs fJSktK s/ ;wki ftukb/ sDkn ubdk jh ofjzdk j?. eJh tko wBZ[y wB d/ nky/ bZr ;wkfie jZdpzdhnK Bz{ T[bzx e/ ;wki tb'A ngqtkfBs foPfsnK B{z th rzYdk j?. fJjBK foPfsnK B{z ;wki tb'A gqtkB Bk ehs/ ikD ekoB ;wki d/ fto'X dk ;kjwDk th eoBk gA?dk j?. n"os^wod ftZu fJe^d{i/ gqsh nkeoPD e[dosh j?. fJ; nkeoPD ekoB fJjBK ftZu nkg;h gq/w ;pzX pDd/ jB, fJE/ fpBk fe;/ wip{oh d/ wB d/ jkDh Bkb foPsk pDkfJnk iKdk j?. fJjBK foPfsnK B{z fBGkT[D bJh tuBpZX th jz[d/ jB go wZXekbh ;wki nzdo ftneshrs nkIkdh bJh e'Jh EK BjhA ;h s/ Bk jh T[;d/ ftnefsst B{z e'Jh wkBsk fdZsh iKdh ;h. fJ; bJh nfij/ gqpzX ftZu gq/w ;pzXK dk fto'X ikoh ofjzdk j?. fJ; bJh GkJhuko/ s/ ;wkfie foPfsnK B{z gfjb fdZsh iKdh ;h. go nfij/ ;pzX th ;wki s'A u'oh^fSg/ pDd/ oj/ jB NZfgnK okjhA fJBQK foPfsnK ftubh tk;sftesk gqsZy j' iKdh j?. uVQdh itkBh ftZu wB[Zyh wB nkgD/ jkD dh b'uk eodk j?. n"os^wod d'jK d/ wB ftZu fJZe^d{i/ d/ ;kE bJh fyZu j[zdh j?. fJ; wB'^Gkt o[ZsK Bkb gqGkfts j[zd/ jB ;kT[D dk wjhBk fgnko dk wjhBk j?. fJj wjhB/ jo gk;/ pjko j[zdh j?. fdbK ftZu iIp/ fyZu gkT[Ad/ jB fJ; o[Zs pkio/ th tXd/ jB fJ; bJh pikfonK d/ bZe^bZe fizB/ j'D B{z :kohnK bkT[D dh oZ[Zs fejk iKdk j?. bZe bZe j' rJ/ pkio/ o[Zs :kohnK bkT[D dh nkJh fgnko ;pzXK bJh ‘fgzv d/ w[zv/’ B{z soIhj fdZsh iKdh j?, feT[Afe wZXekbh ;wki ftZu fe;/ j'o fgzv d/ w[zv/ Bkb w/b^fwbkg S/sh ehfsnK BjhA j' ;edk ;h. i/eo fes/ w/b/^fsT[jko ;w/A E'VQ/ fwbkg Bkb T[BQK dh nkg; ftZu ;KM g? th iKdh ;h sK w/b fwbkg d/ w"e/ pj[s xZN fwbd/ ;B. fJ; bJh bkG d/ w[zv/ Bkb gq/w gkT[D Bkb'A fgzv d/ w[zv/ Bkb fgnko gkT[Dk fpjso wzBdhnK ;B, feT[Afe fgzv d/ w[zv/ d/ doPB sK gkDh b?D iK fsqiDK ftZu j' iKd/ ;B^

koh fgzv d/ w[z[v/ Bkb bkJhJ/

doPB fBZs eohJ/ go gzikph ;fGnkuko ftZu jo fgzv d/ w[zv/^e[VhnK nkg; ftZu G?D^Gok wzB/ iKd/ ;B, fJ; bJh fJ; GktBk nXhB fJj th fejk iKdk j? fe

koh bKG d/ w[zv/ Bkb bkJhJ/

fgzv d/ Gok bZrd/ go p/rkB/ fgzv d/ w[zzv/ Bkb :koh bkT[D ftZu fwbD ftZu fdZes nkT[Adh ;h fJ; bJh ‘fgzv d/ w[zv/ Bkb :koh’ tkbh XkoBk tX/o/ gqufbs ojh j?. “fgzv/ d/ Gok bZrd/’ tkbh XkoBk Gkt/A B?fse gZy'A T[fus ikgdh j? go ‘bkw d/ w[zv/ Bkb :koh bkT[Dk’ jo e[Vh d/ tZ; dk o'r BjhA. gfjbh rZb ‘bkw d/ w[zv/’ Bkb fJscake t; jh w/b j[zdk j?. fe;/ foPs/dkoh ftZu ftnkj^Pkdh ;w/A iK w/fbnK^wZf;nk d/ w"e/ iK y{jK^N'fpnK T[s/ fe;/ Ugo/ rZGo{ dh w[fNnko Bkb nZy bVdh, gb d' gb fJZe d{i/ Bkb rZbpks j[zdh s/ fco fJe d{i/ s'A d{o j' iKd/. f;oc fJe^d{i/ d/ B?D^BeP jh fdb ftZu :kdK pD e/ ofj iKd/ ns/ T[j fJBQK :kdK ftZu y'J/ j'J/ fJe^d{i/ B{z fwbD dhnK soehpK ;'ud/ ofjzd/.”16 fJ; bJh fgzv/ d/ w[zv/ Bkb fgnko g?D Bkb fwbD d/ w"e/ tX fwb iKd/ jB. fsqziDK ftZu ik e/ gq/wh B{z d/fynk ik ;edk ;h. fJe^d{i/ d/ doPB jh T[jBK d/ fdbK B{z ;jkok fdzd/ ;B. T[j nkgD/ gq/wh B{z T[;d/ p'b s'A jh gSkD b?AdhnK ;B s/ eJh T[;B{z d/yD bJh jh uoyk rbh ftZu vkj[zdhnK ;B Gkt fJj ;G e[M d/yD s/ fwbD d/ pjkB/ j[zd/ ;B, feT[Afe ikrhodkoh g/Av{ ;wki ftZu sK wz[v/^e[Vh dk fJe^d{i/ tb t/yDk yso/ s'A ykbh BjhA ;h, fJ; bJh ezw^XzfdnK d/ nkBhA^pjkBhA jh doPB eo bJ/ iKd/ ;B. id'A fwbD dk e'Jh ;pZp Bk pDdk j?. e/tb d/y e/ fsqgsh eo b?Ad/ ;B. t/ w?A fsqziDK ’u p'b gSkDK rbhnK u'A bzxd/ dk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w?Bz{ j'o Bk fsqPBk e'Jh G[Zy s/o/ doPB dh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w[zvk Mkek b?D dk wkok rbhnK d/ w'V eZNdk HHHHHHHHHHHHHHHH s?B{z uzB d/ pjkB/ d/yK e'm/ T[s/ nk ik fwZsok HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Mkek :ko dh rbh dk b?Dk rbhnK d/ eZy u[re/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH bhV/ X'D d/ pjkB/ nk ihA Bh fwZsoK dh w'No s/ fe;/ gq/wh d/ tko^tko r/V/ wkoB eoe/ d[yh j'Jh gq/fwek efjzdh j?L^ g{DhnK w?A uko eZshnK N[ZN g?D/ dk gzdotK r/Vk T[j d[yh fJ; eoe/ j? fe tko^tko r/V/ wkoB Bkb b'eK B{z PZe g? ;edk j? s/ b[e^fSg e/ bZrhnK iZr^ikjo j' ;edhnK jB, fi; eoe/ pdBkwh gZb/ g? ;edh j?. fJ; bJh T[j p/u?B j' iKdh j?. go T[;d/ nfijk efjD s/ gq/wh th w'VtK itkp fdzdk efjzdk j?L^ w/ok ezw Bk rbh d/ ftZu e'Jh w?A nktK iktK s/o/ pdb/ doPBK s'A nZr/ rZb u'oh fSg/ fwbD s/ nk iKdh j?. ;wki nfij/ foPfsnK B{z gqtkBrh Bjh fdzdk go gq/wh^gq/fwek th nkgD/ foPs/ B{z fBGkT[D bJh nkgDh tkj bkT[Ad/ jB T[j ;wkfie tbrDK dh ezXK NZg e/ fwbd/ s/ fiB;h ;pzX th pDkT[Ad/ jB fJj ezXK, ;wkfie tbrDK dhnK gqshe jB s/ ikrhodkoh ;wki ftZu fJjBK B{z gko eoBk ;"yk BjhA, go eJh fJBQK B{z gko eoe/ fttofis foPs/ pDkT[Ad/ jBL ezX NZg e/ r[bkph c[Zb s'fVnk fwZsoK d/ pkr d/ ftZu'A fijV/ ;wkfie tbrDK s'A gko iKd/ jB sK fJ;dk ykfwnkIk th G[rsDk g?Adk ;h. eJh B[e;kB MZbD/ gA?d/ ;B. fJBQK s'A gko iKd/ j'J/ fYZv x;dk, eZgV/ gkNd/ jB fijBK ekoB b'eK B{z th PZe j' ;edk ;h. PZe j'D s/ wkfgnK d[nkok jh pzdPK j'o eoVhnK eo fdZshnK iKdhnK ;B. wkfgnK d/ ;yas j'D s/ th fJj foPsk g{o BjhA uVdk ;h. fYZv x; frnk p';eh tork o'VK tkbh ezX NZg e/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH u[zBh gkN rJh w/oh ezfvnK dh tkV NZg e/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ihjd/ xod/ ;{ow/ wkg/ T[jdh :koh BjhA fBGdh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH ezX NZg e/ GBk bJ/ r'v/ fwZsoK d/ fwbD/ B{z HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/o/ fgZS/ ;'jfDnk :kok w?B{z wkfgnK s'A wko gJh fttofis gq/w ;pzX ;wki ftZu ;fji/ gqtkB BjhA j' ;ed/. jo gk;/ ;wkfie wo:kdktK dk x/ok j'D eoe/ fJBQK B{z gko eoBk ;"yk BjhA jz[dk. “;wkfie wo:kdk s'A p/gotkj j' e/ gq/wh id'A fJPe d/ okj T[s/ s[od/ jB sK ;wki dhnK nZyK ftZu T[j o'Vk tKr oVeD bZr gA?d/ jB cb;o{g ;wki T[;d/ g?oK ftZu o'V pD e/ BjhA u[Gdk ;r'A T[BQK d/ okj ftZu o'VK tkbh ezX pD e/ th yVQ iKdk j? go gq/wh o'VK tkbhnK ezXK B{z th gko eo iKd/ jB”17 ezX NZg e/ ikDk e/tb fwbD sZe ;hws BjhA ;r'A pj[s/ NZg/ ;ohoe ;pzXK tZb th fJPkok eod/ jB fJj fwbkg pj[sh oks B{z th j[zdk j? feT[Afe u'oh fSg/ pDkJ/^foPfsnK B{z oks d/ jB/o/ ftZu jh S[gk e/ oZfynk iKdk j?. oks ;w/A fwbkg^ftu th uzzd, e[Zs/, r[nKYDk, frZbk^u'Asok nkfd o[ektNK pDd/ jB. syfsnK d/ uhyD Bkb th PZe j' ;edk j?, uzd dh ukBDh ftZu fujo/ gSkD/ ik ;ed/ jB, e[Zsh d/ G"AeD Bkb th g/qw^;pzXK iZr Ikjo j' ;ed/ jBL^

ko tVdk uhed/ sys/

Bzd e[o/ s/b d/ bthA HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH id'A :ko rbh ftZu nkfJnk vZph e[Zsh G'Ae gJh fwbkg ftZu o'Vk pDB tkbh e[Zsh B{z pdn;h;K th fdZshnK rJhnK jB ;wki s'A u'oh^fSg/ fwbDk dk w"ek pj[s w[Pfeb Bkb fwbdk ;h go i/eo e[Zsh d/ G"AeD Bkb fwbkg ftZu ftxB g?Adk ;h sK e[Zsh dk wo ikDk jh fpjso bZrdk ;h. e[Zsh woi/ r[nKY/ s/oh rbh ftZu'A :ko w'fVnk frZb/ u"Aso/ T[go th g?oK d/ fBPkB fwbkg B{z iZr ikjo eo ;ed/ jB, fJ; bJh gq/wh B{z frZbk u"Asok Skb wko e/ bzxD dh ;bkj fdZsh j?. frZbk u"Asok SgDr/ g?o s/o/ Skb wko bzx fwZsok. fJj ;G gq/whnK d/ o;s/ ftZu nkT[D tkbhnK oektNK job go T[j th fJBQK B{z gko eo e/ nkgD/ ;kEh B{z fwbD iKd/ jB. uzd ukBDh oks dk ukBD th o[ektN j?. fJ; Bkb b'eK dh BIo ftZu th nkfJnk ik ;edk j?. fJ; bJh uzd B{z nkPeK dk t?oh fejk frnk j?. uzd B{z fSgD bJh noi'JhnK ehshnK rJhnK jB sK gq/wh B{z fwbD bJh o[ektN Bk pD/. T[j nkgD/ gq/qwh B{z th ukBDh oks ftZu fwbD nkT[D s'A toidh j? feT[Afe jo sohe/ Bkb T[j nkgD/ gq/w ;pzXK B{z d[BhnK s'A b[ek e/ oZyDk ukjz[dh j?L^ uzd ukBDh oks Bk nkJhA jZE pzBQ noi eoK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w?A :ko dk T[bKGk bkj[Dk fSg ik s{z uzd t?ohnk bZrhnK d/ p'b g[rkT[D bJh ;wkfie wo:kdktK dhnK ezXK NZgdh j? go u'oh^fSg/ fwbD ikD ;w/A xo dk d{o j'Dk GkT[Adk BjhA w?A th bZrhnK d/ p'b g[rktK xo s/ok d{o fwZsok i/eo nkgD/ ehs/ tknd/ nB[;ko fwbD bJh Bk ikfJnk ikt/ sK nkgD/ nkg B{z puBK s'A M{mh g? rJh ikgdh j? ns/ gq/wh nZr/ nkgDk r[Bkj ep{bdh j?. ;[Zsh gJh ofjD eoe/ iK j'o fe;/ nVuD ekoB T[j fwbD s'A ofj ;edh j? BjhA sK T[j th e'Jh w"ek BjhA y[zMD d/Dk ukjz[dh, T[;B{z th gq/wh d/ ;kE dh G[Zy j?. T[;B{z fJzBh ekjb j? fe p[bktk nkT[D s/ g?o i[Zsh gkT[Dk th ;w/A ftZu d/oh bZrdh j?. wZE/ :ko d/ bZfrnk Bk ikt/ M{mh g? rh puBK s'A HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w?A g?o i[Zsh Bk gkwK

Zdh j'Jh fwZsoK dh

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w?B{z ;[Zsh B{z ikr Bk nkJh nZi dk r[Bkj pyPhA HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w/o/ g?o i[Zsh Bk gA?dh fwZsoK B/ :kd eoh

wkfie tbrDK s'A gko ikDk ;"yk BjhA,nkw phsdh fIzdrh ftZu id'A e'Jh E'VQk th pdbkn nkT[Adk j? sK ;wki T[;B{z S/sh jh GKg b?Adk j?, fJ; bJh nfij/ foPfsnK ftZu pj[s jh ;'u ;wM e/ g?o g[ZNDk g?Adk j?. fwbD iK ;ohoe ;pzXK s'A pknd e'Jh E'Vk fijk ofj frnk fBPkB th T[jBK B{z PZe d/ x/o/ ftZu fbnk yVkTA[dk j? s/ fco ;tkb ehs/ iKd/ jBL^

fejV/ :ko dh pZ[eb ’u'A nkJh fsZg^fsZg u't/ w[VQek HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fejV/ :ko dk sZsk dZ[X ghsk

VQ rJhnK bkb p[ZbhnK

HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fejV/ :ko dk eZuk d[X ghsk wSbh B{z MZr bZr rh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fejV/ :ko dk r[sktk ehsk nZy ftZu eZy g? frnk. gq/wh^gq/fwektK tb'A fJe^d{i/ B{z s'jc/ th fdZs/ iKd/ jB fJBQK ftZu bZv{, wZeh d/ dkD/ nkfd uhIK jh gqw[Zy j[zdhnK ;B. bZv{ gzikph ;fGnkuko ftZu y[Ph d/ w"e/ dh gqEw wfmnkJh j?. fJj gq/w ;pzXK B{z b[e' e/ oZyD dk th tXhnk ;kXB j? Gkt fJ;B{z ykD ;w/A e'Jh nktkI BjhA, fJ;d/ T[bN fwPoh ykD ;w/A nktkI jz[dh j? Gkt fJj ;G uhiK th gq/w ;pzXK B{z jh gqrNkT[AdhnK jB gq/whnK tb'A fInkdkso bZv{ jh fbnk e/ fdZs/ iKd/ ;B Gkt T[j jo ;zGt sohe/ Bkb nkgD/ foPs/ B{z iZr s'A b[e' e/ oZyDk ukj[zd/ ;B. fJ; bJh gq/fwek nkgD/ gq/wh ;wMkT[Adh j?L^ bZv{ fbnkt/A sK G'o e/ yktK fwPoh eVZe p'bdh bZv{ u'oh^fSg/ fgnko dk gqshe j?, feT[Afe gzikph ;fGnkuko ftZu y[ZbQk fgnko tofis j?. go u'oh^:koh B{z b[e' e/ oZyDk jo fe;/ d/ t; BjhA, feT[Afe bZv{ d/ fvZr/ G'o/ th ehVhnK d[nkok uZe bJ/ iKd/ jB Gkt r[nKYDK, u[rb y'oK iK ;wki d/ i;{; ehVhnK tKr g?V eZY b?Ad/ jB. fJE/ ehVhnK i;{;K s/ u[rbK dhnK gqshe jB s/ bZv{ b[et/A o{g ftZu fgnko d/. bZv{ yk e/ u[pkfoUA fBebh ehVhnK B/ g?V dZp bh gq/w ;pzXK ftZu fco fJe^d{i/ bJh ;G e[M e[opkB j' iKdk j?. gq/fwek bJh nkgDk gq/wh jh ;G e[M j[zdk j?, T[j T[;B{z ;koh d[BhnK s'A ;'jDk bZrdk j? s/ T[; bJh jo ;zGt^n;zGt ekoi bJh th fsnko jz[dh j?. d{i/ gk;/ g/qwh bJh gq/fwek s'A fpBK e[M th uzrk BjhA bZrdk, d'tK B{z fJZe^d{i/ d/ ;kE dh ukjs ofjzdh j?. fJZe^d{i/ d/ ;kE ftZu jh ;tor ikgdk j?. gq/wh d/ ;kE d/ ;kjt/A d[BhnK d/ wfjb^w[Bko/ th fBr{Dh fijh uhI ikgd/ jB w/ok :ko Bh u"w[yhnk dhtk u"XthA d/ uzB tork HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH T[j Xosh B;hpK tkbh fiZE/ w/ok :ko t;dk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH e[Zbh :ko dh ;[or dk M{Nk nZr bZr/ wfjbK B{z HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fizd :ko dh ;/i s/ fBeb/

[orK B{z ikD jZvhnK

fpBK ;[nkoE d/ gq/w ftZu fJZe^d{i/ dk d[y^;[y nkgDk ikgdk j?, fco nkg;h G/d^Gkt ysw j' e/ fJe^d{i/ ftZu nG/d j' iKd/ jBL n?wA/ d' ebp{s pDkJ/ s/oh w/oh fJe fizdVh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH s?B{z skg uV/ w?A j[zrK s/oh w/oh fJZe fizdVh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH s/ok e[M Bk d[y/ w[fNnko/ s/oh nkJh w?A woiK itkBh t/b/ pD/ fJj foPs/ eJh tko ftnkj s'A pknd th T[t/A jh fBGkJ/ iKd/ jB ftnkj^pkjo/ gq/w ;pzX ftnkj s'A pknd nkgD/ gsh s'A fpBK fe;/ j'o wod Bkb fBGkJ/ ik oj/ foPs/ ftnkj^pkjo/ ;pzXK ftZu nkT[Ad/ jB fJBQK ftZu th nZr/ fJj j'o uko soQK d/ jB, fiBQK pko/ ft;sko ;fjs uouk j/m fby/ nB[;ko ehsh rJh j?. g{ot^ftnkj gq/w ;pzXK dh fBozsoskL n"os^wod g{ot^ftnkj gq/w ;pzXK ftZu id'A pZMd/ jB sK ;wki tb'A fJj foPsk gqtkB BjhA ehsk iKdk go T[j fJ; B{z g{o uVkT[D bJh tuBpZX j[zd/ jB, T[BQK dk nzs eJh tko w"s d/ o{g ftZu th jz[dk j? BjhA sK fJBQK foPfsnK s'A wZ[y w'V e/ ;wki tb'A pDkJh ftnkj ;z;Ek d/ nB[;ko XZe/ Bkb wVQ/ foPfsnK B{z gqtkB eoBk gA?dk j?. pj[sh tko n"os nkgD/ gsh B{z fdb'A ;theko BjhA eodh s/ nkgD/ gq/wh B{z jh nkgD/ wB ftZu t;kJh oZydh j?. fJ;dk fJe ekoB sK fJj th j? fe gq/wh, T[;dh nkgDh g;zd j? s/ d{ik ikrhodkoh o[uhnK gqXkB j'D eoe/ foPsk eoB t/b/ w[zv/^e[Vh dh woIh BjhA g[ZSh iKdh ;r'A pokdoh s/ gfotko d/ w/u nkT[Ad/ foPfsnK B{z jh soihj fdZsh iKdh j?. wodktA/ gqpzX ekoB pkg jh gfotko dk j[ewokB j[zdk j?. T[;d/ c?;b/ B{z jh ;thekoBk g?Adk j? go fgnko wB[Zy dh p[fBnkdh b'V j? s/ jo e'Jh nkgD/ jkD dk ;kE wkDBk ukjz[dk j?. pkg d[nkok bZG/ foPs/ ftZu ;ohoe fdy Bkb'A nkofEesk B{z gfjb fdZsh iKdh j?. fJ; bJh th n"os nkgD/ nDi'V gsh Bkb'A gq/wh B{z jh fdb ftZu t;kJh oZyDk ukj[zdh j?. fJ; bJh T[j nkgDh wkBf;e fsqgsh bJh th ftnkj s'A pknd th nkgD/ gfjb/ gq/w^;pzXK B{z fBozso fBGkJh iKdh j?. g{ot ftnkj gq/w ;pzXK dh fBozsosk s/ jtkb/ th NZfgnK okjhA fwbd/ jBL^ w[zvk w/ok s/ w[Vzrk g?Adk s/ok vzvh vzvh ikD tkfbnk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH nZXh s/oh nK w[bkjI/dkok nZXh nK rohp iZN dh HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

'jD/: ko dh e;w Bk yktK

g[Zs tkbk B/w uZe fdnK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH bktK tkb/ dk T[io Bk e'Jh gfjbk w[zvk fwZsoK dk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH eh j'fJnk i/ ftnkj eotkfJnk T[jBhA nZyh ofj fwZsoK nDi'V to ekoB iK gsh dh r?o^jkIoh ftZu pD/ fiB;h ;pzXL foPfsnK dk nkXko nkofEesk j'D ekoB pkg tb'A th Xh bJh nkofEe ;fEsh B{z w[Zy oZfynk iKdk j?. pkg Xh bJh uzrh nkofEe ;fEsh tkbk to bZGdk j?, ;ohoe gZy'A T[;B{z fXnkB ftZu BjhA oZfynk iKdk. uzrh nkofEe ;fEsh j'D s/ Xh dk ftnkj ekb/, p[ZY/ s/ fBnkD/ Bkb th eo fdZsk iKdk j? go Xh B{z nkgDhnK ;ohoe s/ wkBf;e b'VK dh g{osh bJh jkD d/ ;kE dh b'V j[zdh j? go nDi'V to ekoB T[;dhnK ;ZXoK nX{ohnK ofj iKdhnK jB, fJ; bJh T[j nkgDh ;ohoe b'VK dh g{osh bJh ftnkj^pkjo/ ;pzX pDkT[Adh j?. fJBQK ;pzXK ftZu fgnko bJh pj[sh EK BjhA fJj foPs/ wIp{oh t; pDkJ/ iKd/ jB fdT[o Bkb woIh Bkb ;pzX pDkTA[dh j?L wodh B/ nZe uZfpnk Bh w?A jko e/ i/m Bkb bkJhnK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH p'sk pzBQ izvhnK d/ Skt/A nk ik fdT[ok skP y/vhJ/ HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH fdT[ok pZeoh uok fbnk w/oh w?A Bk s/ok jZe oZydh gsh d/ B"eoh eoB iK g?;k ewkT[D bJh xo s'A pkjo rJ/ j'D ekoB th T[;B{z gsh dk ;kE gqkgs BjhA jz[dk, T[;dhnK ekw[e b'VK dh g{osh th BjhA jz[dh. fJ; bJh th T[j eJh tko wIp{oh t; nfij/ ;pzX pDkT[Adh j?. nfij/ pD/ foPfsnK ftZu T[;dh nkgDh ;fjwsh th jz[dh j?. pkjwDh B/ ;s oZfynk iZNh i/m dh oikJh ftZu tVrh gsh dh r?o^jkIoh ftZu gokJ/ wodK tb'A ipod;sh pDkJ/ fiB;h ;pzXL gsh dh r?o^jkIoh ftZu eJh tko sK n"os nkgDh woIh Bkb s/ ;ohoe b'VK dh g{osh bJh wIp{oh t; ;pzX pDkT[Adh ;h go eJh tko T[;d/ gsh d/ xo Bk j'D dk ckfJdk T[mk e/ gokJ/ wod Ipod;sh T[; Bkb ;ohoe ;pzX pDkT[Ad/ ;B, fJjBK gokJ/ wodK ftZu T[;dk fdT[o, i/m w[Zy j[zd/ ;B. gsh^gsBh d/ ;ztkd okjhA T[; Bkb fdT[o tb'A ehsh Ipod;sh d/ jtkb/ fwbd/ jBL^ d' B/Ap{ gZe/ xo s/o/ S[ZNh b? e/ nk B"eok HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

kB{z ;kjp S[ZNh Bk d/t/

B/Ap{nK B{z tkV eo b? HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH tkV rZvhUA ofjD Bk d/t/ xo s/ok tho pZeok HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH w?B{z uZe e/ oikJh ftZu b? frnk Bh i/m p/JhwkB j' frnk HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH t/ i/mk s/oh d/j ;Vi/ i/jh G?D s/jh GoikJh gsh dh ;fjwsh Bkb gokJ/ wodK Bkb pD/ ;pzXL eJh tko gokJ/ wodK Bkb ;pzzX pDkT[D ftZu gsh dh ;fjwsh th Pkfwb j[zdh ;h, fJ;dk fJe ekoB nkofEesk th j?. gzikp ftZu S'Nh fe;kBh ftZu IwhB dh E[VQ ekoB s/ c;bK dh g?dktko xZN j'D ekoB gfotko ftZu fJZe w[zvk jh ftnkfjnk iKdk ;h s/ d{i/ pj[sh tko SV/ jh ofj iKd/ ;B. fJe dh gsBh d{i/ GoktK dh gsBh th ;wMh iKdh ;h. T[;dk gsh th IwhB dh tzv d/ vo'A nkgDh gsBh B{z nkgD/ GoktK Bkb ;pzX pDkT[D s'A o'edk BjhA ;h, ;r'A eJh tko gsBh fJjBK ;pzX gqsh n;fjwsh gqrNkT[Adh ;h sK T[j nkofEesk dk bkbu d/ e/ iK nkgDh nkofEe ;fEsh dk nfj;k; eotk e/ T[;B{z u[Zg eoB bJh efjzdk ;h. g[Zso dh gqkgsh bJh pD/ ftnkj pkjo/ ;pzXL gzikph ;fGnkuko ftZu g[Zs dk j'Dk Io[{oh wzfBnk iKdk j? s/ g[Zs B{z iBw d/D tkbh n"os B{z jh ;zg{oB ;wfMnk iKdk j?. fJ; bJh n"os, xo, gfotko s/ ;wki ftZu nkgDh EK pDkJh oZyD bJh jo ;zGt sohe/ Bkb g[Zs B{z iBw d/Dk ukjz[dh j?. fJ; bJh T[j nkgD/ gsh s'A fJbktk gokJ/ wodK dk nk;ok th sZedh j?. j/m fby/ NZg/ okjh fJ; dh gqsZy Mbe fwbdh j?L^ g?ohA MKioK ;[zGodh v/ok

kX e'b'A g[Zs wzrdh

fJE/ th ;kX e'b'A g[Zs wzrDk, ftnkj^pkjo/ ;pzXK tZb fJPkok eodk j?. n"os^wod dh fJZe^d{i/ gqsh fyZu gqfeose j? s/ fJBQK dk foPsk i?fte j?. fJ; i?fte foPs/ B{z ;wki gqtkBrh d/ e/ ;wkfie foPsk pDk fdzdk j?. fJ; foPs/ Bz{ ;wkfie gqtkBrh d/D bJh jh ftnkj ;z;Ek j'Ad ftZu nkT[Adh j?. ftnkj^;z;Ek d[nkok n"os^wod gsh gsBh d/ foPs/ ftZu pZM e/ ;wkfie gqtkBrh gqkgs eod/ jB. n"os^wod dk ftnkj s'A fpBk fe;/ foPs/ ftZu pZMDk ;wki ftZu gqtkB BjhA ehsk iKdk, fJjBK foPfsnK B{z ;wki tb'A ngqtkfBs foPfsnK dk doik fdZsk frnk j? go fco th ;wki s'A u'oh fSg/ nfij/ foPs/ pDd/ oj/ jB fijBK ftZu fJe foPsk ftnkj s'A gfjbK gq/w ;pzXK dk j? fi; ftZu nkgDh wB woIh d/ jkD Bkb foPsk rzfYnk iKdk j?. fJ; foPs/ ftZu d{i/ foPfsnK Bkb'A finkdk pokposk j?. e[M foPs/ ftnkj s'A pknd th pDd/ jB, fijBK B{z ftnkj^pkjo/ gq/w ;pzX fejk iKdk j?. fJBQK ftZu eJh tko g{ot^ftnkj g/w ;pzXK B{z jh ftnkj s'A pknd fBozso fBGkfJnk iKdk j? s/ e[M gsh dh r?o^jkIoh iK gsh d/ nDi'V j'D ekoB ;ohoe b'V dh g{osh bJh ftnkj pkjo/ ;pzX pDkJ/ iKd/ jB eJh tkoh gsh d/ xo Bk j'D s/ gokJ/ wodK tb'A ipod;sh fiB;h ;pzX pDkJ/ iKd/ jB s/ e[M foPs/ nkofEe wIp{oh ekoB gsh dh ;fjwsh Bkb jh pDd/ jB. nfij/ foPs/ fe;/ roI iK wIp{oh ykso pDd/ jB, fJBQK ftZu fgnko bJh e'Jh pj[sh EK BjhA j[zdh go g{ot^ftnkj gq/w ;pzXK ftZu nfijh e'Jh wIp{oh BjhA j[zdh, fJE/ wBdh woIh j[zdh j? s/ wB dh y[Ph bJh jh fJjBK B{z ftnkj s'A pknd th brksko fBGkfJnk iKdk j? go fiE/ fJ; foPs/ ftZu th ;[nkoE gqXkB j' ikt/, T[E/ fJj foPs/ S/sh jh yasw j' iKd/ jB.

jtkb/ 4H bkG f;zx yhtk, wbtJh rkT[D^nfXn?B s/ ;zgkdB, bkj"o p[Ze Pkg, b[fXnkDk 1986, gzBkL 25 5H T[jh, gzBkL 22 6H NhH nko ftB'd, ;z;feqshL f;XKs s/ ftjko, b'e rhs gqekPB, uzvhrVQ, 2012 7H nZr' T[Xfos, fJepkb f;zx G'wk, b'e ehsK ftZu gzikph foPs/, gzikph okJhNoI e'nkH ;', b[fXnkDk, 1990, gzBkL 63 8H n?;Hn?;Hnw'b, Gkosh ;wkie ;z;EktK, gpbhe/PB fpT{o', gzikph :{Bhtof;Nh, gfNnkbk, fwshjhD, gzBkL 102 9H fJepkb f;zx G'wk, T[jh, gzBkL 31 10H vkH pbftzdo, fJPe dh f;nk;s, b'e rhs gqekPB, uzvhrVQ, 2012, gzBkL 95 11H Bkjo f;zx, “gzikph b'e rhsK ftZu n"os d/ ;[ji dh ;zebgBk,” y'i dogD, i[bkJh 1978, nze 2, gzBkL 105 12H T[jh, gzBkL 106 13H i;gkb e"o eKr, feZ;k ;ztkd, BkBe f;zx g[;se wkbk, nzfwqs;o, 1990, gzBkL 14 14H fJepkb f;zx G'wk, b'e rhsK ftZu gzikph foPs/, gzikph okJhNoi e'nkgo/fNt ;[;kfJNh, fbwH, b[fXnkDk, 1990, gzBkL 34 15H n?BH J/H e'tkb;eh s/ tkJhHghHpb'B'tk nZi dh fJ;soh, gzikp p[Ze ;?ANo, uzvhrVQ 1982-83 gzBkL 144-15 16H ib"o f;zx yhtk, tofis ;pzXK dh tk;sftesk, u/sBk gqekPB, b[fXnkDk 2012, gzBkL 125 17H T[jh, gzBk 149 Cite error: A <ref> tag is missing the closing </ref> (see the help page).</ref></ref></ref></ref>